Algemene info bij het reisverslag.

Spanje: (Camino del Norte – Primitivo).

Streek: Pais Vasco (Baskenland), Cantabria, Asturias, Galicia

(San Sebastian, Bilbao, Santander, Oviedo, Lugo, La Coruna)

Traject: Irun – San Sebastian Guernica – Bilbao – Santander – Gijon – Aviles  – Santiago de Compostela.

Periode: 07/05/11 – 05/06/11

Reisgezelschap: Solo

Transport:

– Heen- en terugreis: Eurolines (110€ voor Brussel-Irun en Oviedo – Brussel, geboekt via Eurolines, het ticket voor het traject Santiago – Oviedo kocht ik bij Alsa in het station van Irun voor 26,78€.

Het is duurder om vanuit België een rechtstreekse rit  Santiago – België te boeken, gezien men dan 2 enkele reizen wordt aangerekend. Irun en Oviedo liggen op dezelfde lijn, waardoor dit aan retour tarief was. Nog goedkoper kan het door rechtstreeks op de site van www.alsa.es te boeken.

Dat spaart weer een tussenpersoon uit. Op de bus hoorde ik dat een enkeltje Oviedo – Parijs slechts 28€ kost wanneer 3 maanden op voorhand gekocht.

Logies:

Albergue (eigendom van de kerk, Santiagogenootschap of provincie): donativo (vrij,3, 5 of 12€ (Santiago))

Albergue privaat: 10€ of meer.

1-persoonskamers in Hospedaje Nimor (Santa Cruz de Bezana):15€.

1-persoonskamers in Hotel Bilbi (Bilbao): 39€.

Jeugdherberg: Voor volwassenen vaak duurder dan zelfs de privaat herbergen, met uitzondering van die waar er een speciale regeling geldt voor pelgrims. (zie verslag)

Reizen kost: Menu del dia: 8 à 10 € (buiten echt toeristische centra of zaken die zich richten op een exclusiever publiek)

Koffie of thee: 1€

Totaal reisbudget: 20€/ dag (als je niet te veel op café zit;-)))  ) Samen ca 720€

Betalingswijzen:

• Cash
• Bancontact (cash afhalen uit de biljettenautomaat).
• Kredietkaart (voor betaling hotel of boekingen via het internet)

Reisliteratuur:

1. Jakobsweg Camino del Norte, Cordula Rabe, Rother Wanderführer (editie 2010, met volledige GPS tracklog van de Camino del Norte downloadbaar via de site van www.rother.de   http://www.uitgeverijelmar.nl/boek/rother-wandelgids-camino-del-norte-st-jacobsroute-cordula-rabe-9789038924052-uitgeverij-elmar/  ).
2. Spanien: Jakobsweg – Nebenrouten in Nordspanien – Conrad Stein Verlag, Outdoor Handbuch (editie 2011: minder aan te raden, gezien geen enkele vorm van kaarten in het boek. Bovendien worden de suggesties van de vorige auteur nog behouden en wie daar mijn mening over wil lezen, verwijs ik naar mijn verslag van 2000. Enkel voor wie de Camino Primitivo wil lopen.)
3. Lonely Planet Spain.

Internet:

www.alsa.se (bussen naar en in Spanje) (In tegenstelling tot wat Eurolines beweert, neemt Alsa probleemloos fietsen op de bus. Ze hebben zelfs speciale fiets beschermtassen van Alsa. Ik vermoed dat je die tegen een vergoeding kan gebruiken.)

www.eurolines.be (bussen naar Spanje)

www.ryanair.com (goedkope vluchten naar Spanje)

JH San Sebastian (www.donostialbergues.org )

JH Bilbao (http://albergue.bilbao.net ) (vaak volgeboekt, dus vroeg op voorhand reserveren. Ligt wel ver buiten het centrum.)

Vlaamse Genootschap van Santiago de Compostela:

015/29.84.36 (enkel bemand op zaterdag)

Varkensstraat 6, 2800 Mechelen

www.compostelagenootschap.be

info@compostelagenootschap.be

Reisverslag:

Camino del Norte (Revisited 2011) (860 km Te Voet)

1) Inleiding:

Gezien ik in 2000 meer met mijn neus in de reisgids gelopen had, dan tijd gehad had om te kunnen genieten van het landschap, was ik zeer verheugd toen ik het verschijnen van de gids Camino del Norte van Rother vernam. Vooral het feit dat de gids voorzien was van een tracklog heeft mij over de streep getrokken om deze tocht nog eens over te doen.

Markeringen op het terrein:

Baskenland: De kwaliteit van de markeringen is over het algemeen goed buiten de bebouwde kommen van steden. Binnen de bebouwde kom ben je afhankelijk van de mate waarin het stadsbestuur de Camino de Santiago goed gezind is. Hier worden vooral houten wegwijzers of houten “mijlpalen” met gele pijl  en jacobsstaf gebruikt. Wen ook aan de Baskische benaming “Donejakue Bidea” (Camino Santiago).

Cantabria:  Geschilderde gele pijlen. Kwaliteit een beetje afhankelijk van de sector verantwoordelijke. Nergens echt slecht, maar soms komt de GPS van pas, vooral in de wat grotere plaatsen.

Asturias: Betonnen stenen met een schelp in keramiek. Soms wordt de tegel ook op muren en verlichtingspalen gekleefd. De platte kant van de schelp geeft de richting aan. De betonnen stenen staan soms al wat verder in de juiste straat en soms vallen ze niet zo goed op door hun kleur of de aanwezige begroeiing. In sommige gevallen worden ze ook nog versterkt met geschilderde gele pijlen.

Galicia: Betonnen stenen met schelp en soms kilometeraanduiding. Hier geeft de gebogen zijde en niet de platte kant van de schelp de richting aan.

Eenmaal op de Camino Francés, wordt je voor het eerst geconfronteerd met pelgrimsdrukte, maar ook met een pad waar je bijna met je ogen dicht kan lopen. Naast de betonnen stenen met schelp, ook nog houten wegwijzers met gele pijl. Ik heb enkel tussen As Ras en Santiago op de Camino Francés gelopen. Het meest opvallende verschil met vroeger was dat er nu veel tunnels zijn aangebracht om de rijbaan te dwarsen op het traject van de Camino Francés.

Gebruik GPS.

In tegenstelling tot pastoor Ernesto van de Albergue van Guemes, ben ik er een zeer grote fan van de GPS. Vooral voor mensen, die zoals ik, grote dagafstanden lopen, is het een handig middel om niet te veel verkeerd te lopen en niet te veel tijd te verliezen met zoeken. Vooral wie zoals ik bij het eerste ochtendlicht op weg gaat, komt op dat ogenblik niet veel volg tegen om de weg eventjes te vragen. Bovendien moet je het Spaans heel erg goed machtig zijn om de snel ratelende Spanjaarden te kunnen volgen.

Een tweede voordeel is dat je niet verplicht bent om de pijlen van de Camino te volgen. Je kan zelf beslissen om eventuele omwegen af te steken of om er zelf voor te kiezen zoals dit het geval is bij de kustvarianten van de E9.

Je bent niet verplicht om een stafkaart van Spanje te kopen. De Citynavigator van Garmin volstaat. De tracklog toont je steeds de Camino zoals gelopen door de auteur van de gids en als er wegen zijn, kan je daarvan afwijken als je dat wenst.

In de nieuwe Garmin 62 St zit een mooie Basemap, met hoogtelijnen. In combinatie met de tracklog Rother kan je zo perfect de route volgen. De betrokken tracklog behoort bij de Rother gids en dient gedwownload te worden van de site van de site van Rother. Het paswoord staat vermeld in de betrokken gids zelf. Enkel varianten, die niet in de gids beschreven zijn en welke door mij gelogd werden, kunnen per mail bekomen worden.

2) Verschillen tussen de Camino Francés, de Via de la Plata en de Camino del Norte:

Kenmerken Camino Francés:

– Afstand Saint-Jean-Pied-de-Port tot Santiago: 750 km

– Afstand tussen de refugios: 10 à 20 km.

– Kostprijs van de reis: zeer goedkope overnachtingen in de refugios: donativo (al dan niet een opgelegd bedrag).

– Opvang van de pelgrims: zeer goed

– Drukte: in de zomer en vooral gedurende Jacobeos (jaar waarin de feestdag van Sint-Jacob op een zondag valt): zeer druk. (Voor mij persoonlijk te druk, ik vermijd hem.)

– Markering van het pad: zowel metalen borden, stenen kilometer-

palen, als gele pijlen.

– Terrein: iets zwaarder dan de Via de la Plata.

Kenmerken Via de la Plata:

– Afstand van Sevilla tot Santiago: 1000 km. (tot Astorga 750 km)

– Afstand tussen dorpen met overnachtingsmogelijkheid: tot 38 km.

– Kostprijs van de reis: iets duurder dan de Camino Francés, maar toch al veel albergues in tegenstelling tot 10 jaar geleden.

– Opvang van de pelgrims: beperkt.

– Drukte: voorlopig de rustigste van de gekende routes.

– Markering van het pad: veel verbeterd buiten 10 jaar terug. Geen opvallende klachten gehoord van mensen die hem recent liepen.

– Terrein: iets makkelijker dan de Camino Francés, maar in werkelijkheid moeilijker door het grotere gewicht dat je moet meedragen. Op sommige trajecten moet je water  voor het hele dagtraject meedragen. Bij een temperatuur tot 35° drink je wel wat af.

Kenmerken Camino del Norte:

– Afstand van Irun tot Santiago: ruim 860 km.

– Afstand tussen dorpen met overnachtingsmogelijkheid: tot 26 km (Miraz – Sobrado dos Monxes).

– Kostprijs van de reis: iets duurder dan de Camino Francés, gezien je iets meer te maken krijgt met jeugdherbergen en private herbergen

– Opvang van de pelgrims: beperkter dan Camino Francés, maar veel beter dan 10 jaar geleden.

– Drukte: beperkt, maar de albergues zijn dan ook veel kleiner (soms 6 tot 20 bedden).

– Markering van het pad: zie hoger

– Terrein: de zwaarste tocht van alle drie, vooral door het sterk golvend reliëf.

3) Verschillende soorten pelgrims:

De bus- en treinpelgrim:

Je ziet hem zelden onderweg, maar hij is altijd voor jou in de herberg. Hij is nooit moe en heeft tijd voor alles behalve de Camino zelf. Telefonisch schept hij op over zijn heldendaden tegen het thuisfront. Je herkent hem aan overgewicht en/of onaangepaste uitrusting.

De groepspelgrim:

Voelt zich alleen een beetje eenzaam en sluit daarom aan bij een land- of taalgenoten. Komt vooral voor bij Duitsers, Spanjaarden en Engelstaligen. In de herberg klitten ze samen en zijn soms storend voor kleinere groepen of individuele reizigers. Vaak zeer luidruchtig, soms onder invloed van alcohol.

De asociale pelgrim:

Vertrekt reeds in het donker om toch maar als eerste in de volgende herberg aan te komen en daar de beste plaatsjes of individuele slaapruimtes te kunnen innemen. Heeft daarbij geen enkele aandacht voor het asociale aspect van zijn gedrag ’s ochtend en de hoeveelheid lawaai die hij daarbij produceert. Is meestal weinig goed georganiseerd. Komt vooral voor op de Camino Frances.

De snurkende pelgrim:

Meestal te herkennen aan zijn leeftijd en vooral overgewicht. Ik beklaag zijn levensgezel. Slaapt steevast op de rug en heeft nooit geleerd op zijn zij de slapen om alzo het voor anderen storend geluid te voorkomen. Zal vermoedelijk voortijdig overlijden door overgewicht en/of ademhalingsstilstanden. Maar het is zoals met roken… het eigen gedrag bijsturen blijkt moeilijk.

De sportpelgrim:

Staat ook vroeg op om zo kort mogelijk in de middaghitte te moeten lopen. Loopt dubbel zo lange etappes als de normale pelgrim. Heeft zijn rugzak gepakt naast zijn bed staan en verdwijnt geruisloos uit de slaapzaal. Ligt na aankomst, maaltijd en douche op zijn bed, om zijn voeten te laten rusten en nog een uurtje slaap mee te pikken indien mogelijk.

De mankende pelgrim:

Te herkennen aan zijn mankende stap. Heeft vaak overgewicht en weinig ervaring met tochten van deze aard. Kent zijn eigen lichaam, materiaal en beperkingen niet en forceert daarom zichzelf met kwetsuren of blaren tot gevolg.

4) Fysieke voorbereiding:

Hoe beter je fysieke conditie bij het vertrek, hoe groter de kans is, dat je van je reis zal kunnen genieten. Misschien heeft het bij mij met het toenemen der jaren te maken, maar ik geraak steeds meer overtuigd van de noodzaak van  een goede fysieke voorbereiding. Wandelen in de Ardennen is in dit geval zeer goed, liefst ook eens met een volle rugzak. In 2009 ben ik 10kg afgevallen, om de simpele reden dat je niet alleen elke kilo uitrusting die je meedraagt moet torsen, maar ook elke kilo overgewicht. En dus heb ik mijn BMI tot onder de 25 gebracht en die zal daar vanaf heden ook blijven.

Als ik de stijgingsmeters voor de Camino del Norte opgegeven in mijn gids samentel, dan kom ik aan de som van 15.900m. Logischerwijs moet je evenveel meters afdalen op 260m na, gezien Santiago op die hoogte ligt en Irun op zeeniveau.

München – Venetië, een eveneens 4 weken durende tocht over de Alpen is goed voor 23.000m, waarmee ik vooral wil aangeven dat de Camino del Norte niet te onderschatten is. Het moeilijkste aspect is het constant wisselen van stijgen en dalen. Ook loop je op de Camino del Norte vaak op verharde bestrating, waardoor je een ander schoeisel nodig hebt dan de klassieke bergschoen.

Veel mensen lopen met te zware schoenen en krijgen daardoor last van blaren en verrekkingen aan de achillespees, of last aan de knieën door het gebrek aan demping.

5) Uitrusting:

Kledij op het lichaam:

– stel lage wandelschoenen type A met Gore-tex tegen de regen en het natte gras, en dit vooral voor de langere stukken met veel asfalt (The North Face Hedgehog GTX XRC).

– stel sokken: bij voorkeur 2 van goede kwaliteit (lusjesweefsel langs de binnenzijde en in materialen gaande van wol tot Coolmax)

– bermuda (mijn persoonlijke voorkeur. Nadelen: niet zo leuk tussen de brandnetels, en de eerste dagen moet je zonnebrandcrème smeren )

– synthetisch ondergoed: slip (mijn voorkeur gaat naar de microvezel van Nur Die) en T-shirt met korte mouwen in combinatie met een eveneens synthetisch hemd met lange mouwen ( te koop: soms in Aldi, altijd in Decathlon of de klassieke buitensportzaken)

– lichte fleece

– zonnehoedje met zeer brede randen (Decathlon)

Kledij in de rugzak:

– Gore-tex jas met kap in combinatie met een regenbroek. (Gore-tex geniet nog steeds de voorkeur, maar wie afgeschrikt wordt door de hoge aanschafprijs kan voor redelijke alternatieven terecht bij Decathlon. Een poncho beschermt je benen en sokken niet, hij vangt veel wind en is moeilijk alleen aan te trekken, maar hij is licht en goedkoop. Enkel aan te raden voor wie slechts korte dagtrajecten aflegt.)

– een zonnebril met hoge filteringgraad, zonnecrème (beschermingsfactor 20 of hoger) en eventueel lippenzalf met beschermingsfactor)

– reserve synthetisch T-shirt en slip

– stel reserve sokken

– zomertrekkingbroek (Decathlon).

– schoenen: bergschoenen van het type A/ B (Löwa Renegade GTX) bij voorkeur van een gekend merk en liefst in combinatie met een onderlaag in Gore-tex.

Andere uitrusting:

– telescopische wandelstokken (ontlasten de knieën bij het dalen) Koop bij voorkeur stokken van de merken Leki, Komperdell of Decathlon als goedkoper alternatief. Besteed aandacht aan het materiaal van de handgrepen (geen hard plastic) en mijd vooral stokken met een gesp in de polslus. Bij langdurig gebruik gaat die gesp irriteren. Vermijd ook de traditionele houten stokken (ze zijn zwaar, plooien niet samen en de greep is ook niet wat het zijn moet.) Vermijd ook slechts één stok te gebruiken, gezien je dan een asymmetrische belasting krijgt

– rugzak van ca. 60 liter (Quecha Symbium 60 van Decathlon) Ondanks dat er bij die rugzak een regenhoes zit, steek ik toch nog altijd alles in plasticzakken gesloten met metaalclip. Kleine zaken en voeding (kaas, confituur…) gaan in diepvrieszakken van Aldi.

– een lichte slaapzak Ultraligth S15 (Decathlon – 640g, comforttemperatuur 15°C)

– Thermarest Neoair R(51 x 183 x 6,3cm) (410gr) (Decathlon 125€, bij grote drukte of om snurkvrij te slapen)

– 1 handdoek van 50 x 30 cm, bij voorkeur in microvezel (droogt sneller en geeft minder geur af, wanneer hij niet goed gedroogd kan worden. Reeds verkrijgbaar bij Aldi)

– 1 washandje met een klein busje douchezeep en shampoo, een reistandenborstel met kleine tube tandpasta (een bijna lege tube sparen voor op reis kan ook), een stick scheerzeep en wegwerpmesjes of reisscheerapparaat op batterijen.

– een paar pakjes papieren zakdoekjes, doet dubbel dienst als toiletpapier

–  bij voorkeur een drinkzak met slang met een gezamenlijke inhoud van 1,5 à 2 liter (slechts een paar trajecten hebben weinig kranen onderweg, en je kan nog steeds een bar binnengaan en een fles water vragen)

– micro zak- of hoofdlamp om het toilet te vinden in het donker

– Opinel en/of zakmes.

– plastic doos om glazen confituurpot in uit te gieten (weegt minder dan glas en breekt niet.)

– persoonlijke apotheek: rekverband, steriele doekjes, ontsmettingsmiddel, wondpleisters, schaartje, sporttape, Compeed, Ibuprofen, Dafalgan, Rinomar (tegen neusloop) Imodium (generisch: Loperadomine tegen diaree)

– reserve plasticzakken

– naald en draad

– tube handwaszeep (1 voor 2 personen)

– GSM (dekking niet overal verzekerd)

– GPS (Garmin)

6) Vocabularium van de Pelgrim:

– menu del dia: in het noordelijke deel van Spanje bij voorkeur ’s middags te gebruiken. ’s Avonds niet te verkrijgen of minder keuze.

– perro: in dit gedeelte van Spanje betreft het gewoonlijk kettinghonden, die als een soort goedkope alarminstallatie gehouden worden. Gezien de route weinig belopen is, zijn ze ook weinig mensen gewoon. Na een maand beginnen ze je wel aardig op je zenuwen te werken. Voor de loslopende exemplaren gebruik je je stok, die je als goed pelgrim steeds bij hebt.

– albergue: meestal zijn er bedden, soms zonder of met weinig dekens of verwarming, een kookvuur,

soms zonder kookgerei, meestal een tafel met stoelen, een douche met warm water

– soy peregrino: meestal overbodig, maar toch handig om af te dingen op de prijs van een kamer of te voorkomen, dat men je de deur wijst vanwege je uiterlijk.

– vino tinto y agua gaseosa: in het zuiden van Spanje bekend als:  un tinto de verano: de helft rode wijn en de helft spuitwater (met citroensmaak). Verkrijgbaar bij de Menu del dia.

7) Heenreis:

Met de trein vanuit Gent tot Brussel-Noord. In het Noordstation richting metro lopen, en vervolgens via een gesloten bovengrondse passage naar het station van Eurolines, welke gevestigd is in een cilindrisch gebouw, direct naast het station. Het staat aangeduid, maar niet zeer duidelijk.

Aldaar moet je je aanbieden bij de vertrekbalie, zowat een half uur voor het vertrekuur. Je krijgt er een instapkaart voor de juiste bus. Op het ogenblik dat je je naar de bus moet begeven, wordt dit aangekondigd over de omroepinstallatie.

De bus stopt ook in Parijs en soms in Poitier, Tours en Bordeaux, ondanks dat dit niet aangekondigd was in de Belgische uurregeling. De getoonde video’s zijn gedubd in het Spaans. Er wordt één maal gestopt voor een maaltijd. Dan moet iedereen van de bus. Dit was op Spaanse maaltijduren, zijnde ergens tussen 20.00 en 21.00 uur. Verder zijn er wat kortere rookpauzes, gezien de bussen rookvrij zijn.

8) Dag 1: Irun – Pasai (15,4km – ca 4u):

De bus stop op het kruispunt aan de kerk, aan het begin van de Calle Estacion. In mijn geval was dit om 04.00 u, daar waar voorzien om 05.00u. Gezien ik niet in het bezit was een Credential, diende ik aan de kerk te wachten tot 09.00u.

Je moet niet aan de kerk zelf zijn, maar aan het grijze gebouw dat er bij vooraanzicht links aangebouwd is (ESPCN0101). De buitenste traliedeur staat los. Je vindt er een bel, waar na je binnengelaten wordt in een kantoortje. Na voorlegging van je IK en een donativo, krijg je de Credencial del Peregrino, noodzakelijk voor de overnachtingen in de Albergues.

Aan het station vind je reeds een paar uitgebleekte gele pijlen in het trottoir vind je aan het kruispunt aan de brug een metalen plaat in de stoep. Je loopt langs het spoor tot aan een kleine rotonde en daar vind je links de albergue (ESPCN0104), open van 16.00 tot 22.00u. Deze bevindt zich op de  4^de verdieping van een appartementsgebouw. Aan de deur hangt er een briefje dat je naar de kerk verwijst voor stempels en credentials, en dit van dinsdag tot zondag van 09.00 tot 12.30u.

Volgens wat ik van pelgrims vernam krijg je hier ook een ontbijt.

Vanaf de albergue volg je de gele pijlen terug naar de hoofdweg tot je ter hoogte van een zebrapad met pijlen naar de overzijde van de straat wordt geleid om een weinig verder links af te slaan via een smal betonwegje. Je volgt dit steeds rechtdoor, dwarst een weg en komt dan terecht in een natuurgebied aan de voet van de Jazkibel. Bijna op het einde ga je naar recht, langs een water, om dan weer op een weg te komen en naar links omhoog te klimmen.

Waar de weg een opvallende bocht naar links maakt, ga je rechtdoor via een holle grindweg. Vanaf hier gaat het stijl naar omhoog. Opletten voor afdalende mountainbikers. Aan een T-splitsing ga je naar links en uiteindelijk om je uit aan het Santuario de la Virgen de Guadelupe, een geliefd punt voor fietsers.

Hier ga je naar links. Je negeer een eerste weg naar links en via een weg waar recent nog aan gewerkt werd, kom je via een paadje links aan een bord (ESPCN0106) met de grappige tekst dat ‘Pelgrinos Alpinistas rechtdoor verwijst via de GR over de kam van de Jazkibel en alle ander pelgrims via de gemakkelijkere weg in de flank naar links. Neem bij regenweer zeker het pad naar links.

Gezien ik maar 16 km gepland had en het bovendien mooi weer was, ben ik de klim over de kam van de Jazkibel aangevangen. Het eerste deel is uiterst stijl, maar later wordt het veel lichter. Ter hoogte van de zendmasten volgt nog een technisch moeilijk stukje, waarbij een paar stokken goed van pas komt. Vlak bij een oude uitkijktoren vind je een overstap over de omheining voor de GR. De Camino blijft echter langs dezelfde kant van de omheining en daalt af tot een parking. Hier gaat de GR rechtdoor en de Camino schuin rechts over de parking tot aan de weg. Je vindt hier een drankgelegenheid. Je volgt het asfalt tot je links een betonwegje vindt dat met paaltjes is afgezet. Dit volg je tot het einde en dan naar recht tot een paar huizen en een verboden inrit. Hier gaat het wegje over in een pad en later een trap. Hier vind je een splitsing naar de albergue naar links. Je blijft min of meer op gelijke hoogte en loopt tot aan de kleine kerk boven het stadje. De albergue (ESPCN0200) bevindt zich achter dit kerkje en heeft een mooi versierde gevel.

Gezien hij pas om 16.00 uur opengaat, ben ik nog naar het dorpje afgedaald voor een maaltijd. Op zondag middag is dit absoluut aangewezen, want  ’s avonds is er meestal niet veel te krijgen. Met de toeristische drukte hier had het nog wat voeten in de aarde om hier bediend te geraken. Uiteindelijk lukte dit op het terras van restaurant Arkupeberri (ESPCN0107). Er hangen hier allerlei menu’s uit. Ik nam een menu van 11,50€, maar betaalde uiteindelijk maar 10,50€. De porties waren wat klein, maar er waren geen supplementen voor brood of drank. De kaart was op dat vlak niet helemaal duidelijk.

Albergue (ESPCN0200): 24 bedden, 2 douches (nogal lauw water), 2 WC’s, geen kookhoek, enkel tafel die nogal vol ligt met literatuur, weinig plaats voor ontbijt. Automatische verlichting in kelderverdieping, die soms nogal kort is afgeregeld. ’s Nachts storend. Schoenen via kelderverdieping, gezien gelijkvloers een houten vloer heeft. Vrije donativo.

Tip: wie nog energie overheeft kan naar rechts langs het water tot aan de zee lopen.

9) Dag 2: Pasai – Orio (22,7km – ca 5u45’):

De overzet kostte in 2011 0,60€. ’s Ochtend kan je terecht vanaf 06.30u in het weekend vanaf 07.30u.

Daal vanaf de Albergue af via de trap direct omlaag en je komt bijna automatisch aan de steiger. Ga gewoon op de steiger staan en de overzet komt af.

Aan de overzijde volg je niet de hoofdstraat langs de kade, maar een achterafstraatje tussen de huizen. Je vindt hier weinig aanduidingen. Volg de straat tot je ter hoogte van de kerk bent en neem dan de stijgende straat naar rechts. Je passeert het kerkhof en stijgt verder door tot je een vlakke straat treft. Hier ga je naar rechts. Je maakt een wijde boog tot aan de zeestraat van Pasai.

Je blijft stijgen tot aan het zadel van de vuurtoren. Hier ga je naar links en volg je een pad langs de kust met mooie uitzichten. Later kom je aan een splitsing. De GR blijft de kust volgen. De Camino gaat een beetje landinwaarts tot aan een weg die naar een parking aan de toegang van de Jeugdherberg voor groepen leidt (ESPCN0201). Op het terrein ga je naar rechts en vervolgens daal je af in een ruime boog tot je zicht krijgt op San Sebastian. Hier ga je naar rechts via een trapstraatje dat je blijft volgen tot aan de dijk aan het strand. Op zeeniveau passeer je aan een waterkraan. Dit is de enige in San Sebastian. Op de dijk vind je er verder geen. Je gaat een beetje naar recht, passeert langs een school en dan ga je op de dijk naar links. Je blijft deze volgen tot je aan een soort splitsing komt, waarbij er een straat rechtdoor gaat en de dijk een flauwe bocht naar rechts maakt. Je neemt de straat rechtdoor en komt aan de brug over de rivier. Hier ga je gewoon rechtdoor tot je terug aan de zeedijk bent. Je volgt deze langs het strand tot ongeveer aan het einde. Ter hoogte van een tunnel voor de auto’s, waarbij de dijk recht om de tunnel loopt vind je terug een Gele Pijl. Wat verder word je door een park naar links geleid, om dan een straat naar links te nemen. Wat verder kom je aan een steile straat naar rechts.

Om de Jeugdherberg (ESPCN0202) te bereiken loop je rechtdoor.

De Camino gaat de steile straat in om deze te volgen tot aan de rechter kant van een appartementsgebouw. Hier volg je een pad rechts naast het gebouw tot je aan een klein speelpleintje op een bredere grindweg komt. Je volgt deze omhoog tot de wegbedekking meer groen wordt. Hier verlaat je hem naar links via een smal pad tot aan een weg aan een hotel van de Mercury-keten. Je volgt de weg naar rechts via een trottoir, tot je deze kan verlaten via een achterafstraatje aan een volgend hotel. Bij GPS ESPCN0203 kom je aan het tafeltje met stoel, stempel en water, waarvan je een foto vindt in de gids op pag. 18.

De opeenvolgende straatje gaan langzaam over in een pad, dat verderop wat meer landinwaarts gaat. Dit komt uit op een grindweg die je naar links omhoog volgt. In een tweede bocht naar links verlaat je de grindweg via een pad rechtdoor. Er ligt hier enkel een steen met een gele pijl om de juiste richting aan te geven. Verder is het pad OK. Je volgt het pad in steeds dezelfde richting tot aan een boerderij. Daar neem je de weg die ongeveer op gelijke hoogt loopt via een paar weiden tot aan een asfaltweg.

Hier naar links dalen tot een haarspeldbocht. Hier rechtdoor dalen via een slecht verharde weg tot aan het asfalt. Hier vind je een zebrapad voor wandelaars. Je daalt schuin links tot de toegangsweg tot de autostrade. Achter de metalen balustrade loop je door de tunnel onder de autoweg.

Dan gaat het omhoog tot aan de kapel (Ermita de San Martin) met daarachter een Assador, waar je ’s middags kan eten (Menu del dia,prijs onbekend).

Een weinig verder tref je links de Albergue aan de achterzijde van een dubbelwoning.

Albergue Orio San Martin (ESPCN0300):

Overnachting: 10€, Avondmaal: 9€, Ontbijt: 4€

Douches, wasmachine (3€) handwas en zwierder vrij, keuken met microgolf en koelkast en tafels.

Drankenautomaat.

Avondeten: gemengde sla, bood, wijn, pasta met kip, yoghurt (zijn geld waard)

Ontbijt heb ik niet genomen, gezien ik zeer vroeg opsta en ontbijten meestal om 07.30u geserveerd worden.

10) Dag 3: Orio – Deba (27,9km – ca 7u00’):

Van de albergue daal je af tot aan het water. Je gaat naar links en dan via de trap, de brug op. Je dwarst het water en aan de overzijde ga je naar rechts langs de hoofdweg tot deze een opvallende bocht naar links maakt. Hier ga je rechtdoor, maar niet langs de asfaltweg richting haven, maar langs een bosweg, waarvan het begin is aangeduid door een gele wegwijzer van de GR op een houten paal.

De weg gaat licht op en af, gaat vervolgens onder de autostradebrug en daalt dan langzaam af tot aan de jeugdherberg van Orio (ESPCN0301). De weg maakt voor de gebouwen een bocht naar links en vervolgens loop je aan de achterzijde van de eerste rij gebouwen tot het einde. Op een weg ga je naar links. Het gaat omhoog tot aan de camping van Zarautz (ESPCN0301). Tegenover de ingang van de camping vind je een restaurant. Vervolgens daal je weer af langs de weg to je deze na een bocht nar links naar rechts verlaat om via een paadje verder af te dalen richting N-634. Je volgt deze naar rechts. De gele pijlen leiden je via de N-634 tot het einde van Zarautz, maar vanaf de Plaza Ixpilla kan je ook naar rechts gaan om via de strandpromenade tot het einde van Zarautz te lopen. Beide mogelijkheden komen automatisch terug samen. Voor de N-634 de bebouwde kom van Zarautz verlaat, vind je naar links de afslag (ESPCN0302) naar de jeugdherberg van Zarautz (ESPCN0303).

Na de bebouwde kom van Zarautz, blijf je de N-634 volgen langs een brede promenade naast de weg. Je volgt deze tot Getaria. Je vindt hier naast waterkranen (ESPCN0305) en banken (ESPCN0304) ook een toilet (Komunak).

Bij het binnenkomen van Getaria, verlaat je de brede strandpromenade ter hoogte van een zebrapad, om dan de licht stijgende weg te volgen tot het centrum van Getaria. Je dwarst opnieuw de weg ter hoogte van een zebrapad met verkeerslichten en gaat naar links via een steil oplopende straat. Via  een autovrije kasseiweg, die nog steiler omhoog gaat, ga je schuin rechts.

Dan gaat het via een modderig kasseiwegje langs een boerderij tot een afslag rechts. Verderop volg je een grindweg naar links en dan neem je bij een huis de weg naar rechts. De pijl is hier maar laat zichtbaar. Vervolgens gaat het op en af tot je de afdaling naar Zumaia inzet, via een ruime bocht naar links. De weg gaat van grind naar beton en beneden aan de N-634 stek je deze over via een zebrapad ter hoogte van het zoölogisch museum. Je volgt het fiets- en voetpad tot net voorbij de brug. Een albergue (ESPCN0308) is rechtdoor aangeduid (naast de Eroski (winkel)). Voor de Camino daal je de trap af tot aan de havenpromenade. Deze volg je tot het einde en dan kom je via een brug over het water in de centrum van Zumaia.

Je dwarst de hoofdweg en loopt door de winkelstraat omhoog en dan links via een trap of een heel steil wegje tot aan een kapel. Vanaf hier loop je op en af tot de picknickplaats van Elorriaga (ESPCN0312). Een houten pijl wijst je voor de picknick naar links, maar de geverfde pijl stuurt je rechts van de picknick. Vervolgens kom je op een grindweg van een boer die duidelijk niet van mountainbikers houdt, ook al passeert er hier een officiële route. De weg komt weer samen met het asfalt in het “dorp”. De bar was open. Er is ook een waterkraan tegenover de bar (ESPCN0313).

De weg daalt af tot aan de N-634. Je dwarst de weg en stijgt opnieuw. Dan gaat het rechts via een bosweg. Je passeert een zelfbediening met sidra flessen in een kuip met water een bakje om het geld achter te laten. Niet duur, maar als je nog een dag met de fles moet sleuren… Als je met een groepje bent kan je ze natuurlijk ook terplaatse uitdrinken. Goed voor het humeur, maar niet overdrijven  😉 .

Verderop kom je terug op de N-634. Je vindt hier een bar en een restaurant (ESPCN0314). Je dwarst de autosnelweg en blijft de N-634 volgen. Er is hier weinig ruimte om te lopen als voetganger en je bent dan ook blij als je hem naar rechts kan verlaten. Je gaat door een poort, waarop er expliciet vermeld staat dat de Camino langs hier gaat. Verderop is het wat onduidelijk. Je blijft echter gewoon de beekbedding volgen tot je terug stijgt naar N-634. Rechts vind je hier een wegrestaurant. Je dwarst echter de N-634 en gaat omhoog. Je passeert nog een restaurant. In de bocht neem je de stijgende weg. Je passeert en kleuterschool en nog een (duur) restaurant. Vervolgens volg je een smal wegje langs het kerkhof. Op het hoogste punt vind je een bank met uitzicht (ESPCN0315).

Vervolgens daal je af tot de Eremita de San Roque. Wat verder kom je aan een school. De gele pijl staat hier verkeerd (grapje van de leerlingen?) Je volgt hier de tekens van de GR en loopt aanvankelijk door wat gras rechts van het schoolgebouw tot je in een steil trapstraatje komt.

De zomeralbergue is een metalen deur links. Je moet echter eerst je laten inschrijven. Hiervoor daal je het straatje verder af. Op einde ga je naar links tot aan de stadslift ( 07.00u tot 23.00u). Je daalt af met de lift. Vervolgens steek je over tot aan de volgende lift een daalt opnieuw af. Beneden zie je de Hogar del Pensionistas, alwaar je een sobere maaltijd kan krijgen voor 7,14€ met 2 glazen wijn was dat 8€ (13.00u tot 15.00u).

Je loopt langs de achterzijde van het gebouw, evenwijdig met de hoofdstraat naar recht. Je passeert het centrale plein. De Camino gaat hier naar links onder de bogen door, langs de politie, alwaar je je kan inschrijven als de toeristische dienst gesloten is. Voor de toeristische dienst loop je echter rechtdoor tot aan het volgende plein en de kerk. Je rondt deze in wijzerzin en aldaar vind je in een straatje de toeristische dienst (ESPCN0402) (open tot 14.00u). Na het afstempelen van je Credential en het betalen van 5€, krijg je een sleutel, waarmee je in de Albergue binnen kan en een lijst met restaurants en de prijzen van de Menu del Dia in de betrokken restaurants. Terug naar omhoog via dezelfde weg.

Abergue (ESPCN0400): meer dan 22 bedden , 2 douches met weinig privacy, toiletten, een wasmachine tegen betaling, droogrekken op het terras, microgolf.

Eroski (warenhuis): aan de voet van de lift in de hoofdstraat naar links (’s avonds 17.00u tot 21.00u).

11) Dag 4: Deba – Elexalde-Mendata (39,7km – ca 10u30’):

Vergeet je sleutel van de herberg niet achter te laten in één van de mandjes.

Wie voor 07.00u op stap is, moet via de trap naar beneden. In 2011 was de trap tegenover het straatje van de albergue afgesloten wegens wegeniswerken. Er is er nog een tweede verder naar links in de straat vlak voor het eerste appartement langs de rechter zijde. Hier zijn ook roltrappen voor de stijgers.

Je loopt achterlangs de Hoger del Pensionistas tot aan het plein en hier links onder de bogen en verder langs het politiebureau tot aan de weg langs het spoor. Je dwarst weg en spoor en komt dan in een zone tussen spoor en water. Hier ga je links tot aan de  voor auto’s afgesloten brug. Je dwarst het water en aan de overzijde ga je naar rechts. De gele peilen leiden jou naar de overzijde van de straat en vervolgens naar een klein steil straatje naast een appartement. Bij de eerste splitsing ga je rechts de meest stijgende weg in. Hogerop ga je links een pad in. Aan een boerderij maak je een haarspeldbocht. Het pad heeft een grillig verloop. Je komt uit aan een paardenmanege. Hier ga je links en er net voorbij opnieuw links. Vanaf hier zijn er problemen met met zwart overschilderde gele pijlen. Blijkbaar is hier iemand de Camino niet gunstig gezind. De zwart overschilderde pijlen blijven uiteraard zichtbaar, maar iets moeilijker. Vanaf hier blijf je steeds dezelfde richting volgen tot aan een kapel.

Hier houden de problemen met de routemarkeringen op.

Je gaat voorbij de kapel (Ermita del Calvario) bergaf en passeert een assador (restaurant/feestzaal, openingstijden onbekend). Je dwarst een weg en stijgt in een boog en gaat over in een grindweg door het bos. Na een haarspeldbocht verlaat je de weg via een pad naar rechts. Na een stal uit natuursteen buig je rechts af en verlies je weer aan hoogte. Je komt op een weg naar Olats.

Gaat hier naar links om hem wat verder weer te verlaten. Eventueel kan je hem blijven volgen tot Olats. De gele pijlen leiden je bergaf tot je aan een bank (ESPCN0404) terug aan een wegje komt, dat je naar links richting Olats volgt. Na de kerk en een taverne (openingsuren onbekend) volg je zeer lange tijd een betonstraatje door het bos. Eenmaal negeer je een afslag naar rechts, naar een boerderij.

Hogerop, wanneer je bijna de rand van het bos bereikt hebt, sla je links af een bosweg in en stijg je verder naar het hoogste punt van de dag.

Vervolgens gaat het lang licht op af, tot je terug op een asfaltweg komt. Hier staat een pijl : Markina 9km. Je gaat naar rechts Verder kom je aan 2 huizen. De bestrating houdt op en je gaat scherp links via een zeer steile weg. Het wordt vlakker en je komt weer op een verharde weg, die je op een soort zadel naar rechts verlaat voor een zeer steile en glibberige afdaling door het bos.

Op het einde van de helling ga je naar links en je komt uit aan de Kapel van San Miguel de Arretxinaga. De pijlen leiden je langs de voordeur. Kijk eens binnen. In de kapel zie je 3 rotsblokken die bijna de volledige ruimte vullen. Wie op zoek is naar een echtgeno(o)t(e) dient 3 keer onder de rotsen te kruipen en is dan binnen het jaar getrouwd.

Vervolgens ga je langs de bolbaan, diagonaal door het park en dan de straat in, die in het verlengde ligt. Op het einde hiervan vind je opnieuw pijlen. Vervolgens kom je aan de splitsing Albergue (ESPCN0407) rechtdoor Camino rechts. Vervolgens loop je over een parking tot aan een wegje dat evenwijdig langs de hoofdweg BI-633 loopt. Je volgt dit naar links tot aan de rotonde. Aan de rotonde volg je de weg rechtdoor tot je deze ter hoogte van een industriezone kan verlaten naar rechts voor een wegje aan de achterzijde ervan. Aan het einde van de industriezone ga je naar recht en dan aan de bosrand door een poortje naar links. Je loopt langs een beekje tot je aan een nieuw aangelegde parking komt. Hier ga je naar links tot de hoofdweg. Je vindt hier een bar en een restaurant waarvan ik niet weet wanneer het open is.

Je steekt het water over en gaat voor de bar rechts. Je klimt richting Bolibar. Je dwarst de weg en volgt een wegje evenwijdig met het asfalt naar het centrum van Bolibar (ESPCN0409), geboorteplaats van Simon Bolivar. Voorbij het dorp volg je de oude weg richting abdij. Vlak voor de abdij vind je een wegwijzer naar de private herberg. Het blijkt ook een normaal restaurant (ESPCN0410) te zijn waar Spanjaarden ’s middags komen eten.

Ik nam er de menu del dia voor 10€ en die was OK.

Terug naar de Camino tot aan het klooster (ESPCN0411). Via de parking naar een weg door het bos, vlak bij de weg. Hier en daar wat drassig , maar probleemloos. Vlak voor de hoofdweg gaat het naar links. Via een uitzichtrijke weg loop je richting een aantal boerderijen. De weg lijkt dood te lopen op het hof van een boerderij, doch wit/rode tekens en gele pijlen wijzen naar een doorgang links van de boerderij. Hier zie je enorm veel sporen van hoeven van koeien in de aarde, en ik kan mij voorstellen dat het hier bij regenweer zeer modderig is. Later wordt het beter en loop je door weiden . Je komt uit in Gerrikaitz en vervolgens loop je via een wegje naar Munitibar.

Aan de kerk ga je naar links en dan ga je schuin links via een stijgend wegje richting “Aldaka”. De weg maakt een bocht naar recht en vervolgens gaat het er hoogte van een kapel naar links.

Na 2 km vind je een betongoot, waarlangs een beek de weg dwarst. Via een muurtje ga je tot waar de beek het smalst is en dan stap je terug op de betonvloer. Dan gaat het verder via een weg met  zeer diepe tractorsporen. Eventjes loop je op een verlaten wegje, maar dan gaat het naar rechts via een pad naast een beek. Het pad is smal met veel begroeiing. Soms is het drassig, maar het is wel goed gemarkeerd, en dat is nodig wegens het grillig verloop.

Je bent blij als je eindelijk terug op een verlaten wegje komt. Hier moet je uitkijken naar een houten wegwijzer met wit/geel en het opschrift “Elexalde-Mendata 1km”. Voor de herberg sla je hier links in. Dat is eerder dan vermeld in de gids van Rother, maar het is ook korter. Verder op het pad kom je gele pijlen tegen. Je komt uit in een bocht op de weg naar Elexalde-Mendata en volgt deze naar links. Er staat een bord “Albergue 500m”. Wat verder aan de bosrand vind je opnieuw een houten wegwijzer met wit/geel teken en “Elexalde 300m” Je volgt deze weg tot een weg en dan loop je richting “centrum” en de toeristische dienst en bibliotheek.

Albergue (ESPCN0500):

Overnachting 7€, 3 te hete douches en toiletten, een ingerichte keuken en eethoek blijkt afgesloten, idem voor een zitruimte met televisie voor de jeugd die er niet komt, internet in de bibliotheek.

Bar naast albergue: ’s avonds: platos combinados met wijn, brood, dessert, aperitief en koffie: 11€

12) Dag 5: Elexalde-Mendata – Bilbao (37,6km – ca 9u00’):

Je verlaat de herberg en laat je sleutel achter in de brievenbus naast de deur en vervolgens loop je langs de bar richting Gernika-Lumo. Gezien er weer een lange dag voor de boeg stond, heb ik die een beetje vergemakkelijkt en verkort, door het eerste deel langs de weg te lopen. Als je ’s ochtends om 6 uur aanzet, is het nog heel erg rustig. In Marmiz kan je terug op de Camino, maar gezien de weg rustig is en de weg nog erg lang, ben ik op de weg blijven lopen. In Ajangiz komt de Camino sowieso terug op de weg. Via een brug ga je over het spoor. In de bebouwde kom vind je een gele pijl naar rechts naar de albergue. De Camino is niet aangeduid, maar je moet naar links. Verderop in het centrum vind je bruine wegwijzers met Donejaku Bidea (Camino de Santiago).

Ter hoogte van GPS (ESPCN0502) ga je rechts, dan links. Vervolgens dwars je de winkelstraat en je dwarst ook het plein om via de trappen omhoog te gaan. De tracklog gaat door het park, maar dit park gaat maar open om 10.00u en als je vroeger bent, dien je de wegwijzers rond het park te volgen. Aan het einde van het park ga je naar links. Je gaat lange tijd rechtdoor tot  de gele pijlen je naar rechts leiden. Je passeert een bakkerij, vervolgens een eremita (kapel). Je vervolgt je weg tot tegen de bosrand, alwaar de bestrating ophoudt en de Camino in dezelfde richting een zandweg volgt door het eucalyptusbos.

De Camino is hier goed gemarkeerd in het bos. Je daalt af de BI-2121 en daar vind je een pijltje “JH Meakaur 2,3km”. De Camino gaat onder de weg door via een tunneltje. Aan het andere eind van de tunnel houdt het wegje op en vervolg je in dezelfde richting tot aan een andere asfaltweg. Hier ga je naar links. Je maakt een bocht naar rechts en je blijft het asfalt volgen tot de Gele pijlen je naar rechts van de weg afleiden. Hierna volgt een grillig traject. Het is goed gemarkeerd en er zijn geen problemen met oriëntatie. Bij GPS ESPCN0507 kom je op een kruispunt  aan een woning, alwaar je naar links moet. Hier staat een bordje dat wijst op een waterkraan behorend bij de woning. Verderop is het verloop opnieuw grillig tot je uiteindelijk uitkomt op het hoogste punt op de BI-2173. Ik vond deze weg drukker dan verwacht. Je volgt hem naar links en daalt af. Verderop passeer je een vermoedelijke stortplaats. Er is hier in elk geval veel verkeer van vrachtwagens. Net voorbij afslag van de BI-3726, verlaat je de weg via een smal pad dat op plaatsen drassig is vanwege een beek die het pad kruist. Je komt aan een weg die je volgt naar rechts tot Goikolexea. Hier verloopt de Camino nogal grillig. Hij gaat links van de kerk en dan rechts via een parkje. Je komt aan de terminus van de bus en dan volg je de weg tot Larrabetzu. Hier ga je naar rechts via de BI-3713. Je vindt geen pijlen meer tot Zamudio. Op een deel van de route is er geen trottoir en toch druk verkeer. Dit stuk vond ik monotoon en tamelijk saai.

In Zamudio aan de afslag naar links bij GPS ESPCN0512 vind je een restaurant met een goede Menu del dia voor 9,50€.

Je gaat over het spoor en loopt door een industrieterrein. Op het einde ervan ga je door in dezelfde richting tot je vlak voor de autostrade een bocht naar links maakt om vervolgens over de autostrade te gaan. Voor het hek ga je links. De weg stijgt sterk door het bos. Je komt uit op een asfaltweg en stijgt verder tot je op BI 3732 uitkomt. Hier ga je kort naar links om dan weer de weg naar rechts te verlaten. Je klimt langzaam naar het hoogste punt.

Boven vind je een bord met uitleg over de route die de Camino volgt en dan zie je dat die veel omweg maakt. En dus heeft de auteur van de gids een kortere route gekozen. Maar tot aan de kathedraal volg je nog de Camino, al is die op een bepaald ogenblik op basis van de tekens slecht te volgen.

Je daalt af naar recht onder, alwaar je uitkomt op een parkeerplaats. Vlak hiervoor vind je picknicktafels. Je vervolgt je weg in dezelfde richting langs een asfaltstraatje dat eerst langzaam daalt en dan sterker. Uiteindelijk kom je aan een trap die uitgeeft op een  brug over de autostrade. Je verlaat de brug opnieuw via een trap en daalt dan af via een straatje naast een park. Op het einde ervan gaat het naar links en daal je verder af. Er zijn hier schelpen te vinden, maar erg duidelijk is het niet. Aan het volgende kruispunt ga je naar rechts en volg je de Arabella Etxaldea/ Calle Zabalbide. In het zicht van de Basilica de Begona daal je ernaar af via trappen.

Aan de voorzijde van de basiliek volg je de straat die in het verlengde van de as van de kerk ligt. Ter hoogte van een tennisterrein sla je links de Calzadas de Malona in.

Deze gaat over in een trappenstraat tot de Plaza Miguel de Unamuno. Je gaat rechtdoor over het plein de Calle de la Cruz in. Bij een splitsing ga je rechts de Calle de la Tendria in tot aan de kathedraal (ESPCN0517).

Ikzelf heb een kamer geboekt in Hotel Bilbi, Calle Miribilla 8. (ESPCN0600) (1 persoonskamer: 39€, zonder ontbijt,airco en TV op de kamer, individueel sanitair (douche, wc, lavabo). Geboekt via www.booking.com ) Terplaatse afgerekend met Maestrokaart.

Ik zat op de achtste verdieping en had uitzicht over het centrum (kamers langs de achterzijde eindigen op 1 voor een 2 persoonskamer en 4 voor een eenpersoonskamer). Belangrijkste minpunt vond ik het aankondigingsgeluid van de lift, telkens die op de verdieping stopte. Je kon dit zelfs horen als de lift op de verdieping onder de jouwe stopte. Naar mijn mening dient dat tot niets en het is alleen maar storend. Het hotelpersoneel maakt je attent op de hoerenbuurt rond het station en raad je aan om daar niet te passeren.

Er is een redelijk grote stads Carrefour (ESPCN0616) aan de aan de Puente San Anton.

13) Dag 6: Bilbao – Pobena (24,9km – ca 6u15’):

Vanaf het hotel liep ik naar de kathedraal en vandaar terug naar de rivier en de Puente del Arenal. Je steek de rivier over en vanaf hier kan je hem volgen tot de laatste brug in het centrum van Bilbao, de Puente Euskalduna, vlak voorbij een gebouw dat gedeeltelijk is opgetrokken in roestkleurig staal.

Het Gugenheim (ESPCN0618) gaat maar open om 10.00u tot 20.00u van dinsdag tot zondag. Gezien ik hier reeds om 08u30 was, had ik geen zin om anderhalf uur te wachten en ben ik dus doorgelopen richting Pobena.

Voorbij het roestkleurig gebouw ga je naar links en dan omhoog via de trap tot het niveau van de brug. Je dwarst de drukke rijbaan aan de verkeerslichten en loopt dan via een overdekt voet- en fietspad richting rechteroever. Je gaat langs de helling met bocht naar het straatniveau. Aan de rotonde ga je en beetje naar rechts om aan de lichten en het zebrapad de rijbaan te dwarsen. Vervolgens ga je naar links de Calle Morgan in. Op nummer 4 -6 vind je hier de private herberg Bilbao Akelarre.

Dit is echt geen leuke buurt, met vooral veel verkeer en veel bedrijfjes.

Je vervolgt je weg om aan een zebrapad met lichte opnieuw de straat over te steken. De weg maakt verder een bocht naar rechts en anders moet je over de tunnel.

Je vervolgt je weg langs het water. Het is zoeken naar de beste en vooral veiligste plek om te lopen en dat is hier nog redelijk, maar vooral vlak voor Getxo wordt het erg onaangenaam, gezien de weg smal is een er bijna geen gelijkgrondse berm is. Je bent blij dat dit redelijk monotone stuk voorbij is eenmaal je de bebouwde kom van Getxo bereikt.

Je kan hier het water dwarsen via de beroemde Puente Colgante/Vizcaya. Dit kost 0,30€. Een ticket koop je aan de automaat. Er zijn ook kleine groene bootjes die de rivier dwarsen. Dit gaat sneller, maar de gondelbrug is uniek in de wereld. Het is een werkstuk van Ferdinand Arnodin, een leerling van Eifel (van de toren in Parijs). De constructie is plaatsbesparend en zal in 1893 efficiënt geweest zijn, maar met de toegenomen verkeersdrukte is de capaciteit voor auto’s  wat beperkt.

Aan de overzijde ga je niet langs de dijk, maar in de eerst straat naar links om aan een straat met roltrappen naar rechts omhoog te gaan richting winkelstraat. Je volgt deze. Aan de eerste rotonde ga je rechtdoor. Aan de tweede rotonde ga je ook rechtdoor, maar  je dwarst de ontdubbelde rijbaan en loop recht van de rechter rijbaan. Je komt op een fietspad en vervolgens neem je de brug over  de autostrade. Je loopt aanvankelijk vlak naast de autostrade met een geluidswand als scheiding.

Een eindje verder verlaat de Camino dit fietspad voor en naar mijn mening overbodig klim naar een kapel. Volg gewoon het fietspad en je komt terug op de Camino. Verderop gaat het fietspad verder weg van de autostrade en wordt het dus aangenamer. Ter hoogte van een brug, waar je naar recht gaat, komt de Camino van links weer bij het fietspad. In Sanfuentes ga je ook naar rechts en dan via een tunnel onder de N-634. Vlak voor de A-8 sla je naar links af, om via een kortere weg linksom het klaverblad dan langs het fietspad richting La Arena te gaan.

In La Arena eindigt het fietspad. Aan het begin vind je een traditioneel café-restaurant met een menu del dia aan 10,50€. Ik zelf at in het iets duurdere maar veel betere La Fabrica de Juan (ESPCN0622) (Menu 13,00 + 1,20€  + 8% btw = 15,34€,  een zaak met een meer gedurfde keuken dan de traditionele Spaanse keuken)

Verderop ga je naar links door een duinengebied met bankjes tot aan de brug over rivier. Je dwarst de brug en aan de overzijde op de parking gaan de Camino voorbij het hotel rechts omhoog via een beton trappaadje.

De albergue (ESPCN0700) vind je aan het einde van de parking links langs de straat (15.00 tot 22.00u), Donativo,

Bar achter in straat achter de Albergue: Menu ’s middags:  9€, ’s avonds 10€.

14) Dag 7: Pobena – Hazas (via kustroute) (38,7km – ca 10u00’):

Van de herberg keer je terug naar het hotel op de parking. Vlak voor dit hotel neem je een gebetonneerde traphelling. Boven vind je een prachtige panoramaweg. Dit deel is mooi en probleemloos. Je loopt tot aan de N-634 en slaat hier af naar rechts. De autostrade is hier gratis en dus is de N-634 autoluw. Je volgt hem 4,5 km. Ter hoogte van GPS ESPCN0702, vlak voor Salte Caballo kan je een lus in de weg afsnijden via een vaag paadje onder de autostradebrug.

Vervolgens maakt de N-634 een haakse bocht en vanaf die plaats kan je het hierboven getoonde visueel referentiepunt waarnemen. De bedoeling is dat je daar langs passeert. Bij GPS ESPCN0703 vind je een wegje waarlangs je scherp rechts de N-634 verlaat. Er is met keitjes een pijl gevormd. Je loopt tot aan een poortje in een omheining. Ikzelf ben afgedaald via een nogal overgroeid paadje voorlangs de poort, maar ik vermoed dat je ook door het poortje verder kan. De bedoeling is in elk geval dat je afdaalt richting strand (ESPCN0705). Hier maak je een bocht naar links tot aan het verharde wegje (ESPCN0706). Je gaat over de brug (ESPCN0707) en vervolgens naar rechts aan een beeld van Neptunus (ESPCN0708). Hier ga je onderlangs naar links. Verder vind je een parkeerplaats met picknick en kraan (ESPCN0709). Via een paar opengemaakte tunnels, waar je probleemloos door kan zonder zaklamp, bereik je de metalen laadconstructie voor ertsen op schepen, die je ziet op bovenstaande foto (ESPCN0710). Hierna volgt een steile klim via een glibberig paadje tot je langs de bovenzijde van de ertsgroeve passeert, achter een roeste staalkabel (ESPCN0712). Vervolgens volg je het beste pad evenwijdig met de kust. Je maakt een ruime boog richting een woonproject en dan loop je tussen kustlijn en woonproject.

Je klimt naar een zadel en daalt dan af naar de promenade van Castro-Urdiales. Je volgt deze promenade tot het einde. De tracklog volgt de kortste route. De gele pijlen leiden je langs een mee toeristisch parcours, via de haven en achterlangs de kerk. Vervolgens gaat het langs de Paseo de Ostende (jawel) langs de stranden Brazomar en Urdiales tot het einde van deze laatste. Hier volg je de Calle El Sable. Je dwarst de N-634 en komt zo aan de Albergue (ESPCN0728) (ca 4u00’).

Je vervolgt je weg langs de Albergue richting autostrade en gaat vervolgens onder deze door via een tunnel. Je volgt de weg omhoog. Hij passeert de camping en daalt vervolgens terug af. Op een tweesprong ga je recht. Links loopt dood. Je daalt af door het dorp Cerdigo tot voor de tunnel onder de autosnelweg. Hier ga je naar links langs de autosnelweg tot aan de volgende tunnel. Hier passeer je een parkje en vervolgens klim je tot aan de kerk. Je gaat rechtdoor en daalt terug af tot aan de N-634, die je dwarst. Je loop langs het kerkhof en vervolgens loop je door weiden tot Islares. Aan het begin van het dorp vind je een private albergue. Aan het einde van het dorp, vlak voor je terug op de N-634 komt, vind je een camping met restaurant.

Ik nam er een platos combinados, maar dien je te waarschuwen voor de zeer dure wijn:

Platos combinados met kip: 9,50€,  brood: 0,50€, wijn: 4,60€ = 14,60€ wat te duur is voor de kwaliteit van het gebodene. Als je een eind terug de N-634 oploopt vind je een hotel dat misschien een alternatief vormt.

Je volgt de N-634 in zuidelijke richting tot onder de brug van de autostrade. Hier gaat de Camino naar links. Wie wil overnachten in de Albergue van Pontaron (ESPCN0734), blijft de N-634 volgen. De Camino loopt achterlangs het dorp Pontaron en mondt uit op de CA-151. In tegenstelling tot wat in de Rother gids vermeld staat, ligt hier nu een perfect voetpad in rood asfalt. Je krijgt het vermoeden dat dit speciaal is aangelegd voor de pelgrims. Je volgt dit tot het begin van Rioseco, waar je links inslaat in een straatje met langs beide zijden muren. Bij een wasplaats en bronnen, ga je over de brug, dan gaat het weer rechts. Je loopt door een dal en passeert het park San Blas in het gehucht Revilla. Op het kruispunt ga je naar recht (ESPCN0739) en je dwarst de CA-151. Hier ga je richting Ampuero en La Magdalena.

Voor de kerk in La Magdalena sla je scherp rechts af. Bij een mooi huis gaat het naar links en vat je de klim aan. Eerst gaat het nog over asfalt, maar kort daarna gaat het rechts op een steile en na regen mogelijks gladde weg door het eucalyptusbos. Ter hoogte van het gehucht Lugarejos (ESPCN0741) gaat het recht en dan links. Het gaat verder over en brede bosweg die nog wat stijgt om dan af te dalen in een wijd dal. Je daalt tot af tot aan de steun van de brug van de autostrade en slaat hier recht af. Dan gaat het steeds rechtdoor tot aan de herberg van Hazas. Deze ligt aan een plein achter de kerk, naast de parochiezaal en naast een tennisterrein

Albergue Hazas (ESPCN0800): Stempel en donativo van 4€ in café Vilarose (tevens winkel), douches en toilet,  keuken en gratis wasmachine op benedenverdieping. 10 bedden in 2 kamers boven.

Eten in bakkerij-café tussen bar Villarose en de herberg: platos combinados: 8,50€ (goed).

15) Dag 8: Hazas – Guemes (33,7km – ca 8u00’):

Je neemt de weg naast de herberg en loopt weg van de kerk. Je klimt naar de N-634 en slaat hier af naar links. Op een bepaald ogenblik zal de Camino de N-634 verlaten, maar ik raad aan om hem te blijven volgen, daar het traject van de Camino meer nadelen heeft dan voordelen. Je verliest veel hoogt en dient dan ook meer te klimmen en dalen. De Camino loopt net zoals de N-634 vlak naast de A8 en dus nog landschappelijk, noch qua rust doe je een voordeel. Bovendien is de N-634 hier rustig en daalt hij veel langzamer. Je passeert een oprit van de A8 en aan de rotonde komen Camino en N-634 weer samen. Ook hier volgt de Camino een traject weg van de N-634, waardoor je moet klimmen tot aan een toren op de helling, om vervolgens weer af te dalen. Iedereen is vrij, maar ik heb hier gewoon de N-634 gevolgd tot aan de trap, waar je afdaalt naar het centrum.

In Laredo vind je weinig pijlen. Onderaan de trap ga je naar links. In deze straat vind je de 2 herbergen van Laredo, beiden in handen van kloostergemeenschappen. Tien jaar geleden heb ik in beiden getracht te overnachten, maar dat is toen niet gelukt, gezien ze volzet waren met niet-pelgrims. Mogelijks houdt men ondertussen toch speciaal plaats vrij voor pelgrims. Beiden maakten 10 jaar geleden een vreemde indruk op mij.

 Je volgt de straat tot het einde, alwaar je op de N-634 stoot. Hier dwars je het verkeersplein diagonaal en ga je de Calle Lopez Sena in, die je naar de zee leidt. Hier volg je de dijk tot het einde. Op het einde ervan ga je naar links naar de hoofdstraat, alwaar je naar rechts gaat richting jachthaven. Je passeert deze en loopt verder in dezelfde richting tot aan een parking met twee strandpaviljoenen. Tussen deze twee vind je een knuppelpad, met op het einde een bushokje (ESPCN0805). Hier kan je wachten op de overzet naar Santona.

Om 09.00 uur vertrekt de eerste overzet aan de overzijde. Hij komt ongeveer tien minuten later aan op het strand. Via een loopplank ga je van op het strand aan boord. Een enkeltje koste in 2011 1,70€.

Aan de overzijde word je netjes aan een steiger afgezet. Je loopt rechtdoor weg van de steiger door de winkelstraat. Aan het einde hiervan vind je een bakkerij. Je komt aan op een rotonde, alwaar je het busstation treft.

Je dwarst het verkeersplein en loopt aan de overzijde een achterafstraatje in tussen de appartementsgebouwen. Hier vind je de eerste gele pijlen. Verderop wordt dit een eenrichtingsstraat, met een gescheiden fiets- en wandelstrook. Je komt uit aan de gevangenis van Dueso en loopt langs de gevangenismuur. Op het einde ervan kom je in het centrum van Berria en loop je door de hoofdstraat evenwijdig met het strand.

Op het einde hiervan sla je rechts af. Via een smal padje klim je in de flank van een met stekelig gewas begroeide helling tot ongeveer het hoogste punt, om vervolgens langs de andere zijde weer af te dalen tot het strand. Je volgt het strand naar links tot aan een huis met links ervan een oprit in houten treindwarsliggers. Het hek stond open en dus liep ik hierlangs tot aan het asfaltwegje, dat ik naar rechts volgde richting Helgueras en Noja.

In Noja maakt de Camino een rondje rond de kerk om dan  via een straatje schuin rechts Noja te verlaten. Net buiten het centrum staat er een Gele Pijl wat verwarrend. Je moet niet de grindweg naar links, maar het asfalt blijven volgen. Je loopt bijna constant langs de achterzijde van de bewoning, weg van de hoofdweg. Ter hoogte van een nieuwbouwwijk vind je geen pijlen. Je gaat de wijk niet in, maar loopt er in wijzerszin rond, tot je uiteindelijk weer een Gele Pijl tegenkomt. Ter hoogte van de Bario San Pedro is de richtingsverandering vrij plots. De Gele Pijl staat er wel, maar hij valt niet erg op. Vervolgens ga je via een soms nogal vage landweg schuin richting CA-452, om deze een kort stukje te volgen en deze vervolgens bij de eerste gelegenheid weer te verlaten om opnieuw langs de achterzijde van het dorp te lopen. Aan het einde van de bebouwing kom je terug op CA-454.

Op het kruispunt Bario Solorga en Meruelo gaan de Gele Pijlen aan een vernieuwde woning naar rechts richting kerk van Bareyo. De Rother tracklog, gaat echter rechtdoor en kiest voor een kortere route. Hogerop vind je een blauwe pijl naar rechts. Na een korte klim passeer je langs een lokale drankgelegenheid. Iets later kom je op de CA-447. Je klimt richting een camping op het hoogste punt van de weg en vervolgens daal je weer af. De weg maakt een haarspeldbocht en vervolgens een bocht naar rechts. Hier vind je terug Gele Pijlen rechtdoor (ESPCN0815). Vervolgens ga je naar rechts om dan een bocht naar links te maken richting CA-445. Deze dwars je om dan via een ruime bocht terug op de CA-445 te komen. Aan het volgende kruispunt vind je een pijl rechtdoor richting Albergue en één naar rechts richting Güemes en de Camino. Rechtdoor kom je aan een bocht, alwaar je een pijl naar links voor auto’s vindt en een pijl naar rechts voor voetgangers. De pijl leid je een oprit op naar een huis en dan via een poortje door een weide tot aan de herberg en parochiehuis. Op zondag was het daar zeer druk. Er was niet alleen een collectieve maaltijd, maar ook een naaiatelier. Je krijgt hier echt nog het gevoel van een dorpsgemeenschap die op een bewonderenswaardige manier aan elkaar hangt onder invloed van de parochiepriester, die de drijvende kracht is achter dit parochiehuis en de herberg. De man drukt zijn bezorgdheid uit over de toenemende bouw van vakantiewoningen en de aanplant van eucalyptusbossen als een bron van vezel voor de papierindustrie. Op de paar plaatsen waar ik dezelfde route liep als 10 jaar geleden kon ik het verschil zien met 10 jaar geleden in de vorm van een toegenomen aanwezigheid van vakantie en andere woningen, sommige half afgewerkt, sommige onverkocht.

Albergue Güemes (ESPCN0900): ruim 60 bedden, kleinere slaapruimten langs de weg naar de achterkant van het terrein (voor wie snurkvrij wil slapen). Ontbijt, avondmaal en soms zelf middagmaal. Er wordt een gift gevraagd in ruil voor het eten en de vast kosten. Pastoor Ernesto Bustio.

16) Dag 9: Guemes – St Cruz de Bezana (23km – ca 5u15’):

Je verlaat de Albergue naar links en bij de eerste straat ga je naar rechts, bergaf tot aan de hoofdstraat (CA-443). Hier ga je links tot aan de veel drukkere CA-141. Ook deze volg je naar links tot aan de eerste zijstraat. Hier ga je naar rechts, en je loopt door het dorp. Ter hoogte van GPS ESPCN0903 gaat het rechts.

De wegwijzer met “Playa” waarvan sprake in de Rother gids, is mij niet opgevallen. Vanaf hier vind je geen Gele Pijlen meer, enkel aanduidingen van de E9. Je volgt de straat tot het einde. Je komt aan een nieuwe verkaveling. De tracklog en de wit/rode aanduidingen leiden je achterlangs de verkaveling, maar het is korter erdoor. De verharde weg gaat over in een tractorspoor en vervolgens in een pad. Aan GPS ESPCN0904 vind je een trap naar het strand, aan de asfaltweg een tweede. Je gaat rechtdoor via een smal pad door het gras. Eigenlijk blijf je de kustlijn volgen tot aan een wit/rode toren met dubbele radar. Hier ga je naar links. Je volgt het asfalt tot je een grindweg passeert die afgesloten is met rotsblokken. Hier ga je naar rechts en op het einde naar links.

Aan een camping ga je door de duinen het strand op. Ik raad dit enkel aan als het geen hoog water is. Dan kan je op de harde zandstrook lopen, die bij hoog water onder water ligt. Door het losse zeezand is dit met een rugzak niet aan te raden. Loop dan liever via de Camino del Camping en vervolgens via de Calle Arna.

Halfweg het strand moet je door een beek. Ik kon er net overspringen (afhankelijk van de waterstand).

Wanneer je terug huizen ziet, vlak bij het strand, verlaat je dit voor de verharde weg. Bij GPS ESPCN0905 vind je het beeld van de dikke vrouw waarvan sprake in de beschrijving van de Rother gids. Je volgt de straat het dichtst tegen het strand en zo kom je aan een beeld van een jong meisje en de aanlegsteiger (ESPCN0906) van het veer naar Santander (3u00’).

Veer: www.losreginas.com Tel.: 942.216.753 2,40€ enkel, alle 30’ (overvaartduur 30’)

Ma – Vr:     08.20 -19.55                  (juni –sept): Ma – vr: 07.20  – 20.25

Za,zo,fstd: 09.55 – 19.55                               Za,zo, fstd: 09.55 – 20.55

Je komt aan op de kade in het centrum van Santander. Je dwarst de rijbaan ter hoogte van de verkeerslichten en gaat in het park naar links. Je loopt door het park  via de lengteas. Op het einde kom je aan trappen. Je gaat deze op en passeert zo langs de kathedraal. In de overdekte gaanderij vind je toiletten. Je daalt af naar de winkelstraat via een trap en dwarst deze. Je gaat verder in dezelfde richting en je klimt weer langs een trap omhoog tot je in een straat uitkomt. Hier vind je de herberg (ESPCN0907) in een pand naar links. Er hangt een bord met uitleg inzake de openingsuren (15 – 22.00u)

Albergue (ESPCN0907): Calle Rua Mayor 9, 45 beden 6€, open gans het jaar, keuken, wasmachine.

De Camino gaat bergaf naar rechts tot aan de Paza Ayuntamiento. Hier ga je naar links en volg je de winkelstraat. Je vindt hier een Carrefour Express voor inkopen.

Op het einde kan je door een park tussen de twee rijrichtingen lopen. Je komt aan een eerste rotonde en vervolgt je weg in dezelfde richting. De weg maakt een knik naar links en gaat dan verder in dezelfde richting.

Vervolgens loop je langs het Parque del Doctor Morales. Je gaat onder de spoorweg door. Na 2 km de N611 gevolg te hebben sla je op een kruispunt rechts af. De afslag is goed aangeduid. Je steekt het spoor terug over via een brug en dan ga je links af.

Je loopt langs het spoor. Vervolgens ga je onder een brug van een weg over het spoor door. Je volgt de Cale de la Lluja en vervolgens gaat het verder in de richting van een autostrade, waar we onderdoor gaan. Dan gaat het naar links. Je gaat langs een werkplaats van een Renault garage met opvallende graffitimuren. Je loopt verder tot aan het restaurant Casa Canorin, Calle Jose Maria de Pereda 12, 39100 Sata Cruz de Bezana www.casacanorin.es (ESPCN0919) Goede Menu del Dia.

Hier ga je naar links als je wil overnachten in Hospedaje Nimon (advertentie in Güemes). Op het eerste kruispunt links en dan schuin recht. Over het spoor ga je naar rechts, tweede straat links en dan zie je het aan de overzijde van het plein. Toen ik het adres ingaf in de GPS, klopte de opgegeven positie niet met de werkelijkheid.

Aan de bar doe je navraag voor een kamer. Iemand vergezeld je naar een appartement, alwaar de kamers zijn. 15€ voor een éénpersoonskamer met gemeenschappelijk sanitair, geen klachten.

In het Cafetaria Nimon (ESPCN1000): Platos Combinados: 7€, wijn 1€

17) Dag 10: St Cruz de Bezana – Cobreces (38,8km – ca 9u00’):

Via een voetgangerstunnel onder het spoor en vervolgens langs de sporthal en een school keer je terug naar de Camino. Vanaf het kruispunt met de CA-303 heb je ’s ochtend te maken met zeer druk verkeer. De CA-304 biedt geen beterschap. Bovendien is de weg vrij smal en is er geen gelijkgrondse berm die je kan belopen. Je bent dan ook blij als je deze weg kan verlaten richting Dunas de Liencres. Je dwarst het spoor en loopt er vervolgens evenwijdig met tot aan het station van Boo. Vervolgens dwars je opnieuw het spoor en vind je een bordje ‘Arce 4,4km’

Bij GPS ESPCN1003 ga je onder het spoor door. Je volgt het weg je evenwijdig met het spoor tot je aan een gelijkgrondse spoorwegovergang komt. Hier ga je opnieuw over het spoor en vervolgens loop naar recht langs het spoor richting spoorwegbrug (ESPCN1006). Je zal hier geen officiële Gele Pijlen meer aantreffen, gezien er blijkbaar een conflict is tussen de Compostelagenootschap en de spoorwegmaatschappij. Aan de brug hangt ook een bordje dat je er niet over mag als voetganger. Maar een omweg van 7 km heeft de gemiddelde pelgrim daar niet voor over.

Hou er rekening mee dat treinen links rijden. De trein vanuit Mogro rijdt dus aan de overkant, maar de trein die van achter je komt vanuit Boo, rijdt op het spoor het dichts tegen je looprichting. Gezien de stations dicht tegen elkaar liggen, hebben de treinen een lage snelheid.

Je komt uit aan het station van Mogro, alwaar je de sporen dwarst en via de toegangsweg naar het station richting hoofdweg (CA-232). Je volgt niet de hoofdweg zelf , maar een kleinere weg (ESPCN1007), die stijgt in de flank. Waar de weg en haarspeldbocht maakt, ga je scherp rechts via een smal straatje dat licht aanstijgt. Bij GPS ESPCN1011 verliet ik de Camino om langs de CA-232 een bocht af te snijden. Bij het verlaten van het dorp kan je via een straatje naar links tot er weer een trottoir is. Bij GPS ESPCN1013 verlaat je weer de CA-232. Bij GPS ESPCN1014 ben je terug bij de Camino. Je loopt terug richting CA-232, die je dwarst om dan op een grindweg evenwijdig aan de weg naast 2 buisleidingen van Solvay

Je blijft deze leidingen volgen tot vlak voor het begin van het terrein van Solvay, alwaar je de sporen dwarst via een bovengrondse trap (ESPCN1016). Bij GPS ESPCN1017 ben je terug bij de N-611. Je volgt deze naar rechts tot aan het kruispunt net voorbij de Solvay fabriek. Net voorbij de fabriek sla je rechts af en volg je de CA-131 over het spoor en over de Rio Saja. Aan een rotonde ga je naar schuin rechts om dan bij GPS ESPCN1018 links af te slaan. Aan de eerste straat rechts vind je een Fuente del Peregrino. Hier sla  je rechts af en je volgt deze CA-340 tot je bij GPS ESPCN1020 rechts afslaat. Vervolgens gaat het bergop naar Camplengo, waar je bij GPS ESPCN1022 rechts afslaat en vervolgens een grotere weg dwarst om dan rechtdoor verder te gaan richting het centrum van Santillana del Mar.

Plotseling bevind je je in een wereld van dagjesmensen, wat je niet gewoon bent. Om het nuttige aan het aangename te paren at ik in Sideria Astur voor 12€. De porties waren wat klein voor een hongerige  Pelgrim, maar verder was alles OK. Het blijft wel een toeristisch gat.

Bij hotel Altamira(ESPCN1026) ga je naar rechts en op de Plaza Mayor schuin rechts. Je volgt dit straatje langs de camping tot je aan een trap komt, waarlangs je afdaalt tot de weg. Aan de overzijde ga je in dezelfde richting verder..De weg maakt een grote knik richting Arroyo, om maximaal de contouren van het landschap te volgen. Vervolgens gaat het via de gehuchten Orena en Caborredondo tot je de CA-131 dwarst. Vervolgens gaat het via Ciguenza en Herreria tot aan Cobreces.

Vlak voor Cobreces verlaat de Camino opnieuw de CA-353. Dit deel gaat echter nodeloos veel op en af. Je volgt beter de CA-353. Vlak voor de kerk gaat de Camino naar links. Om de abdij te bereiken loop je nog iets verder door langs de CA-131. Je meldt je aan bij het poortgebouw van de abdij. De Albergue bevindt zich in het gebouw rechts buiten de feitelijke abdij.

Albergue (ESPCN1100): 40 bedden, 2 douches, 2 toiletten, Donativo 5€, Vanaf 15u gans het jaar.

Het Cafetaria vlak bij de Albergue is ’s avonds niet open. Er is wel een hotel, waar je mogelijks nog kan eten.

18) Dag 11: Cobreces – Serdio (29,1km – ca 6u30’):

Je loopt terug naar de kerk en slaat rechts in. Rechts vind je een uitgezaagd pelgrimsprofiel. Je loopt steeds rechtdoor tot je bij GPS ESPCN110 scherp links gaat via een landweg. Deze maakt een ruime bocht rond een terrein met plastic serres. Dan gaat het steeds rechtdoor . Er zijn weinig tekens. Wanneer je terug op het asfalt komt, maak je een ruime bocht en keer je terug naar de CA-131. De Camino volgt hier de contouren van het landschap, daar waar de CA-131 de (min of meer) rechte lijn volgt en dus meer niveauverschil overbrugt.

De Camino volgt de CA-131 kort naar links om hem terug naar links te verlaten. Vervolgens gaat het rechts, links en rechts en kom je op de CA-538, die je langs de camping (ESPCN1104) volgt tot in La Iglesia (Ruiloba). Hier gaat het voor de kerk (uiteraard) rechts in een doodlopend straat, die naast een toegangspoort overgaat in een met stenen geplaveide weg tussen muren. Je passeert langs de school en Jeugdherberg van Ruiloba (ESPCN1105), waar ik 10 jaar geleden sliep bij gebrek aan Albergues. De JH is wel meer gericht op groepen.

Dan gaat het omhoog naar de Capilla de San Roque en vervolgens naar rechts. Je passeert het Monasterio of Convento de San José (waterkraan in de muur, ESPCN1106). In Concha gaat het links door een dorpsstraatje met echt mooie huizen en bij de eerste mogelijkheid gaat het weer recht naar de hoofdweg en daar links.

Bij GPS ESPCN1107 krijg je uitzicht op zee. Je daalt af naar de CA-131 en verlaat die snel naar links via de

Calle Joaquín Calvo Sotelo. Je passeert de afslag naar de Albergue van Comillas en verlaat Comillas via de CA-135 , die aan de rotonde samenkomt met de CA-131.

Kort na het bord “Parque Naturale Oyambre” en een parking langs de weg met uitzicht,verlaat je de CA-131 naar links. Op een T-splitsing bij een halte ga je nar links en in El Tejo naar rechts. Vervolgens gaat het door een terrein waar welgestelde mensen met elektrische wagentjes over een gemanicuurd grasveld rijden in de illusie aan sport te doen.

Het restaurant is toegankelijk voor iedereen met een voldoende dikke geldbeugel. Je verlaat het terrein via de parking en de toegangsweg. Het terrein mag hier niet te veel bezoedeld worden met Gele Pijlen, vandaar dat GPS ESPCN1120 werd opgenomen om alle twijfel bij pelgrims weg te nemen.

Vanaf hier leiden de Gele Pijlen je weer in de goede richting. Je dwarst opnieuw de CA-131. Via een grindweg loop je min of meer evenwijdig aan de N-634 tot aan de rotonde waar N-634 en de kustweg CA-364 samengaan om de rivier te dwarsen richting San Vicente de la Barquera.

Rechts over de brug vind je het busstation en een waterkraan (ESPCN1121) in een parkje met speeltuigen voor kinderen.

De Camino dwarst echter de rotonde om aan de overzijde een stijgende weg te nemen.

Hogerop vind je een afslag naar de Albergue van San Vicente de la Barquera (ESPCN1121). Aan een volgend kruispunt kan je de volgende morgen de Camino terug vervoegen. Via de Camino de Los Eucaliptos vervolg je je klim omhoog. Hogerop vind je een hotel, waar het niet zo erg goed mee lijkt te gaan. Op een splitsing ga je naar links richting autostrade en spoorweg met het station van Vicente de la Barquera onder de brug. Je komt op de CA-843. Links vind je een parkje me bankjes en waterkraan. Je volgt de CA-843 naar links en gaat dan schuin rechts via een straatje bergop. Eigenlijk komt het erop neer dat je de berg langs de andere zijde rondt dan de CA-843. Aan de achterzijde vervoeg je weer de CA-843, om die dan te volgen in westelijke richting. Verderop vind je rechts een wegwijzer naar ‘Serdio 1km’. Dit straatje wordt genegeerd om rechtdoor te vervolgen en dan ter hoogte van een toren alwaar restauratiewerken aan de gang zijn via een straatje naar rechts richting Serdio te gaan.

In het dorp vind je een eerste bar, die er wat duister uitziet. In de tweede bar “La Gloria” (ESPCN1134) kan je een Menu del Dia krijgen voor 8,50€. Ik kocht er ook nog een brood voor 1€ als provisie voor de volgende dag. Net voorbij de bar en kapel/kerk vind je een pijl (ESPCN1135) naar rechts richting de Albergue.

Albergue (ESPCN1200): 16 bedden op de bovenverdieping van een oude school/parochiezaal, Donativo: 5€, droogzwierder, douches, wc, keukentje met 2 kookplaten en microgolf. De sleutel vind je in de uitsparing tussen leuning en zitting van de bank, welke tegen de voorgevel staat. Om 18.00u komt de hospitalera om het geld te ontvangen.

19) Dag 12: Serdio – Poo de Llanes (35,8km – ca 9u00’):

Je verlaat de herberg naar rechts om terug op de Camino te komen. Terug op de Camino ga je ook naar rechts. Het eerste deel van de route is goed gemarkeerd en probleemloos te volgen tot net voorbij Pésues (ESPCN1202). Daar gaat de Camino door en eucalyptusbos met jungleachtige allures. De route is goed gemarkeerd. Op een bepaald ogenblik is er een splitsing, maar de twee varianten komen terug samen. Aan het einden van het bos, kom je aan een huis. De Camino gaat in wijzerszin rond het huis, buiten de omheining tussen een machinepark richting de rotonde. Daar vind je weer Gele Pijlen.

Je gaat onder de A8 door en dan naar rechts door de langgerekte dorpskom van Unquera. Aan het einde van de dorpskom, ga je naar rechts de rivier over, die de grens vormt tussen Cantabria en Asturias.

Vanaf hier wordt de route aangegeven door tegels in keramiek, al dan niet op een betonnen “mijlpaal”, soms nog aangevuld met nogal vage gele pijlen. De vlakke kant van de schelp geeft de richting aan.

Over de brug gaat  de Camino een beetje naar rechts en vervolgens dwars je de rijbaan om naast een huis een straatje steil omhoog  te volgen. Boven passeer je een touwparcours in een bosje, welke eigendom is van de jeugdherberg verder in het dorp Colombres. Je volgt je weg steeds rechtdoor tot in Colombres. Je passeert eerst de genoemde private Jeugdherberg (ESPCN1205), dan een voedingswaren winkel (ESPCN1206). Vervolgens kom je aan de Plaza Manuel Inbanez, die je via de Calle Pío Noriega verlaat. Bij GPS ESPCN1207 vind je een waterkraan om via  de Calle Francisco Sánchez Colombres te verlaten; Eigenlijk kan je bij GPS ESPCN1206 reeds naar rechts deze straat inslaan, maar de Camino maakt hier een klein ommetje via het centrum van Colombres.

Vervolgens loop je richting de N-634, die hier erg druk is. Het ommetje ter hoogte van La Francia maakt iets meer metertjes op en af, maar je bent eens weg van het verkeer. De eerst volgende kans om de N-634 te verlaten is in Buelna (ESPCN1210). Hier dien je de richting Playa te volgen. Je vindt hier geen Gele Pijlen, enkel GPS (ESPCN1211) of zeer infrequente wit-rood aanduidingen. Vanaf Pendueles (ESPCN1213) vind je noodmarkeringen van de Camino, maar ook die zijn zeer infrequent. Meestal staan er ook kilometerpalen, die echte kilometerpalen zijn en totaal onlogisch opgesteld staan. De afslagen zijn meestal aangeduid door houten pijlen van de E9, maar niet altijd. In geval van twijfel, volg de “hoofdweg” of de GPS.

In Pendueles vind je een drankgelegenheid.

In de Barrio de las Barcenas vind je een camping (ESPCN1215).

Bij GPS ESPCN1217 vind je een werf van de toekomstige A-8. Je moet hier in de richting van het kerkhof lopen (ESPCN1218), alwaar je het traject van de A-8 weer verlaat.

Voor wat de Bufones de Arenillas (ESPCN1220) betreft, moet je geluk hebben om aldaar te passeren bij vloed. Bij laagtij produceren de gaten enkel een bulderend geluid, wat op zich indrukwekkend is, maar je kan het niet op foto vastleggen.

De GPS punten ESPCN1219, 20 en 21 zijn vastgelegd om de oriëntatie te vergemakkelijken.

Bij GPS ESPCN1222 ga je over een brug over de Rio Puron. Wat verder vind je een picknicktafel met wat schaduw (ESPCN1223).

Bij GPS ESPCN124 dien je ernstig na te denken over de te volgen route:

1.  Je kan hier naar links gaan tot aan de N-634. Deze naar rechts volgen en dan via de normale weg naar Llanes.
2. Je kan hier naar rechts naar de kapel (San Roque de Acebal/San Juan Bautista) (ESPCN1228) klimmen. Van hier loop je door naar links tot GPS ESPCN1229.

Ook hier zijn er 2 mogelijkheden:

a) Je loopt via de weg over La Portilla naar Llanes.

b) Vervolgens kan hier het afsteekje omhoog nemen om dan bij GPS ESPCN1230 naar rechts te gaan via een voetpad naast de weg tot aan de col met parking (ESPCN1231) Je volgt de “sentier en balcon” onderlangs het golfterrein tot aan de kapel (ESPCN1236). Weet dat deze weg veel stijgt en daalt, waardoor hij na een marathonetappe zwaar op de maag ligt.

In Llanes vind je bij het binnenkomen een aanduiding naar links (ESPCN1238) naar de Herberg van La Portilla (ESPCN1239). Of die veel gebruikt wordt weet ik niet. De andere herberg Llanes Estation (ESPCN1243)  ligt in het centrum en is ook privaat. De ligging beviel mij niet en ik ben doorgelopen richting de herberg van Poo de Llanes (ESPCN1300).

De beschrijving in de Rother gids van de Kustpad-variante was voor mij niet helemaal duidelijk. Uiteindelijk ben ik langs de normale route gelopen tot aan de afslag naar de private Herberg van Poo.

Je verlaat Llanes via de AS-263 tot het einde van de bebouwde kom. Bij de eerste mogelijkheid sla je schuin links af en dwars je het spoor. Via een achteraf straatje blijf je evenwijdig aan het spoor en de AS-263 lopen tot de tekens je terug over het spoor op de AS-263 leiden, ter hoogte van bar/restaurant Xagarda. Als je hier naar de herberg van Poo de Llanes wil moet je de AS-263 dwarsen en naar rechts gaan tot ongeveer halfweg de gevel van Xagarda. Daar vind je een zeer smalle doorgang (ESPCN1246) (ca 1m) tussen 2 muren. Je volgt dit pad. Je negeert een afslag en vervolgt je weg in dezelfde richting tot je op een weg komt. Hier maak je een bocht naar rechts en via GPS ESPCN1247 kom je aan de Albergue de Poo de Llanes (ESPCN1300).

Albergue Poo de Llanes (ESPCN1300): 9,90€ /ppn, zelfs voor pelgrims, Maaltijden mogelijk: 7,90€ Avondmaal, 1,90€ ontbijt  . ca 26 bedden, gratis wasmachine, microgolf, tuin, rustige ligging, weinig druk.

20) Dag 13: Poo de Llanes – San Esteban (32,0km – ca 7u00’):

 

 

Gezien ik vrij vroeg vertrokken ben en ik de dag voordien minder goede ervaringen gehad heb met de kustvariante, koos ik voor de normale Camino. Hiervoor keer je terug via het wegje dat je gisteren volgde tot aan de AS-263. Deze volg je naar rechts. ’s Ochtends is de weg nog rustig en is dat niet echt een probleem. Vlak voor Celorio verlaat je de AS-263. De afslag is goed aangeduid. Er volgt een mooi traject met stukken vlak langs de kust . Bij GPS ESPCN1301  passeer je een camping. Vervolgens  gaat het weer iets meer landinwaarts.

Vlak voor GPS ESPCN1302 passeer je een inham met aan de overzijde een kapel. De inham valt gedeeltelijk droog bij laagtij. Na de brug ga je links een pad in de zigzag klimt tot een heuvelrugje naast de weg. Je daalt af tot aan de weg en dwarst hem. Vervolgens gaat het via een achterafstraatje terug naar de weg om hem definitief te verlaten voor een grindweg door eucalyptusbos (ESPCN1303). Deze bereikt opnieuw de weg aan een vervallen kerk rechts. De A-8 loopt hier hoog boven je hoofd. Er is een voetpad naast de weg dat je naar rechts volgt tot aan het strand. Aan het einde van het strand houdt het voetpad op en moet je langs de weg lopen. Je kan nog een stukje via een doorgang onder het spoor en dan  rechts van het spoor tot de volgende doorgang onder het spoor je definitief naar de weg moet om deze dan naar links te verlaten via een lokale weg richting de picknick van Naves (ESPCN1310).

Ook hier loop je via achterafstraatjes langs Naves en Villahormes tot je ter hoogte van Nueva opnieuw de AS-263 dwarst om dan door het dorp te lopen. Je vindt hier een kleine kruidenier met brood (ESPCN1316) en een waterkraan bij een bank (ESPCN1315). Aan het einde van het dorp ga je voor de spoorweg naar rechts en je volgt deze tot je aan een tunnel komt waar je onder de A-8 door kan. Vervolgens ga je naar links en volg je een weg evenwijdig aan de A-8 tot Pineres de Pria / La Llosa de Cosme. Hier vind je een private herberg (ESPCN1318) die het ganse jaar open is en een kerkherberg (ESPCN1319) die enkel in juli en augustus open is

Nadere info in de Rother gids.

Vanaf de genoemde herbergen gaat het richting spoor, om er onmiddellijk terug weg van te gaan richting brug over de rivier (ESPCN1321). Vervolgens gaat het weer richting spoor om dit nu te dwarsen. (ESPCN1322). Je loopt een anderhalve kilometer evenwijdig met het spoor om het dan terug te dwarsen. Je verlaat het spoor en loopt recht op Ribadesella af. Bij GPS ESPCN1324 kom je terug bij de AS-263. De Gele Pijlen leiden je nog voor een kort stukje van deze weg af, om uiteindelijk toch weer op de AS-263 uit te komen. Voor deze uitmondt op de N-632, maakt hij een bocht naar links . Hier gaat de Camino naar recht. Blijf de pijlen echter niet lang volgen, want de Camino maakt hier een toeristisch rondje door het centrum van Ribadesella. Sla zo snel mogelijk af naar links, richting brug over de rivier (ESPCN1328) (N-632).

Over de brug ga je niet onmiddellijk naar rechts, maar ga je rechtdoor tot waar de N-632 een bocht naar links maakt. Hier ga je rechtdoor. Je dwarst een brugje over de rivier en volgt deze dan naar links tot het autovrije deel ophoudt (ESPCN1331), Hier ga je naar links tot GPS ESPCN1332, waar je opnieuw Gele Pijlen treft. Je volgt de “hoofdweg” tussen nieuwbouw tot aan een rotonde en vervolgt je weg in dezelfde richting, nu echter via een smal, weinig bereden wegje. Je passeert tussen een paar huizen en vat dan de klim aan naar de heuvelrug, waar de N-632 loopt.

Wanneer je ongeveer op hoogte bent, vind je een splitsing Camino(ESPCN1334) (rechts) – Albergue (rechtdoor). Aan een kerkje vind je de N-632 terug. Rechts vind je de Albergue in een oud schoolgebouw (ESPCN1400).

Albergue (ESPCN1400): 24 bedden, douches zonder gordijn, microgolf, tuin (rustig), 5€ /ppn. Aanbellen aan middelste deur. Hospitalera woont boven de albergue.

RestaurantLa Rambla in Torre (ESPCN1335) op 1,5 km (herberg rechts,over rotonde rechtdoor): 10’ heen afdalen 15’ terug (bergop) Menu del dia: 8€ (goed).

21) Dag 14: San Esteban – Sebrayu (27,2km – ca 6u00’):

Het eerste deel is heel mooi en verloopt langs of vlakbij de kust. In La Isla volg je achterafstraatjes, die niet altijd optimaal zijn. Eventueel kan je hier langs de weg lopen. Vanaf het restaurant Güeyu Mar links van de hoofdweg (ESPCN1401) loop je terug langs een deftige weg.Vanaf hier gaat het evenwijdig aan de N-632 richting Collunga.

In Collunga vind je langs de route een Alimerka warenhuis (ESPCN1409). Nadat je terug op de N-632 bent, verloopt het traject nogal warrig. Gezien er in het centrum niet veel tekens voorkomen, verliet ik mij op mijn GPS. De Rother tracklog wijkt hier nogal af van wat er in werkelijkheid mogelijk is, en dus heb ik het traject wat aangepast richting officiële straten. Vanaf GPS ESPCN1410 en dus vanaf de AS-258 zijn er weer aanduidingen te vinden en volg je eerst deze weg en iets verder de CL-1. Je dwarst de A-8 en blijft dezelde weg volgen tot El Otero/Priesca. Hier kan je de bochten in de weg afsteken. Bij regen doe je dit beter niet, daar de afsteekjes tamelijk modderig zijn, zelfs bij droog weer. Vanaf La Vega wordt het er zeker niet beter op, gezien je links naast een stroompje loopt. Eenmaal je terug onder de A-8 doorgaat, wordt de weg terug goed.

Sebrayu is een leeg gat met een Albergue. Er is geen restaurant, tenzij je bereid bent om naar de N-632 te klimmen. Er komt wel een winkelwagen omstreeks 16.00u, ook op zaterdag, mogelijks niet op zondag. Beperkt assortiment en vrij duur.

Sebrayu (ESPCN1500): open vanaf 15.00u, sleutel afhalen aan huisnr. 7 (voorbij eerste huis op linker zijde links in, eerste huis op linker kant) 14 bedden, keukentje boven, 3€/ppn. Hospitalera heeft de kuisziekte  😉  .

22) Dag 15: Sebrayu – Deva (Gijon) (25,0km – ca 5u45’):

Het eerste deel van de Camino, langs de A-8, is opnieuw modderig. Vervolgens dwars je de A-8 terug. De weg komt samen met de N-632, om dan opnieuw de A-8 te dwarsen en vervolgens over de N-632 het centrum van Villaviciosa te bereiken. In het centrum maakt de Camino opnieuw een ommetje en kan je beter een hoekje afsteken via de GPS ESPCN1501 & 02.

Verder gaat het via de AS-255 tot je deze verlaat naar rechts voor GPS ESPCN1504. Vervolgens dwars je de AS-113 en stap je tot aan de splitsing van de Camino del Norte met de Camino Primitivo in Casquita (ESPCN1505).

Een weinig verder bij GPS ESPCN1506 verlaat de officiële route van de Camino het asfalt, om langs een omweg opnieuw verder op dezelfde weg uit te komen. Ik vind de trajectkeuze van de Camino hier discutabel. De suggestie uit de Rother-gids om gewoon de weg te blijven volgen is zeer zinvol. De weg is rustig en je spaart ca. 4 km uit.

Bij GPS ESPCN1508 komt de Camino van links uit de richting van de A8 en sla je rechts af.

De klim naar de Alto de la Cruz (ESPCN1509) is probleemloos. De afslag naar links voor Peon negeer je beter. Blijf hier op de weg VV-2 lopen. De aanduiding van de Camino is hier niet goed, en als je dan de aanduiding mist, is de omweg nog groter.

Bij GPS ESPCN1510 vind je een restaurant en bij GPS ESPCN1511 een waterkraan. Vanaf GPS ESPCN1512 vat je de klim aan naar de Alto de Curbiello (ESPCN1514). Het pad is na regen zeer modderig en loopt door een eucalyptusbos. Eenmaal boven kom je terug uit op asfalt. Bij GPS ESPCN1513 vind je een lokale bar. Bij GPS ESPCN1515 vind je opnieuw een restaurant. Hier verlaat je de grote weg en gaat het verder via kleiner wegen.

Na de afdaling naar de brug over de autostrade, gaat het terug wat omhoog. Dan daal je af via een grindweg. Je komt uit langs de camping van Deva. Je gaat rechtdoor en aan de eerste zijstraat naar links. Hier vind je de ingang van de camping van Deva.

Albergue op Camping Deva (ESPCN1600): hutjes met 6 bedden, wat klein voor 6 mensen. Toilet aangebouwd aan het hutje. Ander sanitair in een centraal blok, Gratis mits Credential.

Menu del dia in het restaurant van de camping: 15€ (op zondag vaak iet duurder, maar dan ook iets verzorgder dan de door de weekse Menu del dia. Veel volk.)

23) Dag 16: Deva (Gijon) – Aviles (30,8km – ca 6u15’):

Ook hier volgde ik niet de officiële route, maar de suggestie uit de Rother-gids.

Vanaf de camping ga je naar links en op de N-632 naar links richting Gijon. Om 06.30 uur is de weg nog rustig. Eenmaal je de echte bebouwde kom van Gijon nadert vind je terug trottoirs. In  praktijk is dit ongeveer vanaf de universiteit (ESPCN1601). Je volgt steeds dezelfde richting.

Bij GPS ESPCN1602 en 04 vind je een parkje met bankjes en een waterkraan. Hier ga je een beetje naar links. Bij GPS ESPCN1606 vind je terug een pijl. Verderop verdwijnen die terug. Je verlaat de N-632 via de Calle Ezcurdia. Hier vind je een aantal warenhuizen, o.a; GPS ESPCN1607 en 08 (Lidl). Bij GPS ESPCN1608 vind je nog een waterkraan in een parkje. Verderop kom je op de dijk en volg je deze tot vlak voor een kerkje vlak aan het water. Hier ga je naar links en via de Plaza Del Marques, steek je het schiereiland af en kom je terug langs het water. Aan het spoorwegmuseum en het gerechtsgebouw ga je voorlangs rechts en dan links om zo in de Calle Mariano Pola te komen. Deze geeft op haar beurt uit op de Avenida Galicia. Je gaat steeds rechtdoor tot  je via een brug samen met de auto’s over het spoor gaat.

Vanaf hier wordt de weg zeer onaangenaam , gezien je door een industriegebied loopt en er druk verkeer is. Na nog een spoorweg kom je aan een grote weg, alwaar je naar rechts gaat.

Ik ben hier de rijbaan overgestoken. Ter hoogte van een rotonde onder een andere weg ga je rechtdoor. Je blijft volgen tot vlak voor de weg onder het spoor dat van rechts van je loopt, doorgaat.

Hier vind je een klein straatje dat tussen de staalfabriek en het spoor klimt tot aan een brug over het spoor, alwaar je dit spoor dwarst om dan een beetje terug te keren in de richting van waaruit je kwam.

Vervolgens maak je een haarspeldbocht en klim je naar de bergrug die Gijon en Aviles scheiden.

Tot aan de A8 naar Aviles heb je nu een aangenaam stuk Camino. Bij GPS ESPCN1614 kan je verpozen aan een kerkje met een waterkraan.

In de buurt van de A8 ga je voor een bocht naar rechts en vervolgens door een tunneltje. Je loopt langs een kerk en vervolgens evenwijdig aan de autostrade tot aan een rotonde. Je vind hier geen pijlen en ook weinig ruimte om veilig te lopen.

Op de rotonden neem je de AS-19 welke je volgt richting Aviles. Er is hier verschrikkelijk veel vrachtverkeer. Het is hier stoffig en onaangenaam. Het is hier zoeken naar de veiligste kant van de weg om te lopen.

Op een bepaald ogenblik zal je een zebrapad met verkeerslicht treffen. Dwars hier de rijbaan, zodat je aan de linker kant van de rijbaan richting Aviles loopt.

De Albergue ligt pal in het centrum.

Albergue Aviles (ESPCN1700): In 2011 was men bezig met een verbouwing. Hij is ruim qua oppervlak. Het sanitair was wat mager.Donativo: 5€. Restaurants (Pizzeria La Compentencia) en warenhuis Alimerka (ESPCN1701) vind je in het centrum, welke je bereikt door de straat aan de Albergue te dwarsen.

Pizzeria La Compentencia: Menu: 8,75€: slechts een glas wijn, wat weinig maar OK.

24) Dag 17: Aviles – Soto de Luina (37,6km – ca 9u15’):

De uittocht uit Aviles is probleemloos. Je klimt naar een bergrugje tussen de stad en de zee.

Bij GPS ESPCN1709 verlaat je het asfalt voor een bosweg door een eucalyptus bos. Deze stijgt een beetje om vervolgens af te dalen tot aan de N-632A. Je dwarst de rijbaan en dan is het zoeken naar tekens. Het zijn er erg weinig. Is het hier te chique voor de Camino?

Eenmaal buiten de bebouwde kom is de aanduiding van de Camino terug OK.

Nabij GPS ESPCN1712 vind je een overdekte zitmogelijkheid ten midden van een gehucht. Verderop klimt het naar de toegangsweg tot de luchthaven. De eerste dwars je gewoon, de tweede passeert hoog boven je hoofd op pijlers. Vervolgens daal je af door een Eucalyptusbos.

Eenmaal terug in de buurt de N-632 (ESPCN1713), negeer je de gele pijlen, gezien die terug een vrij nutteloze omweg maken via Soto del Barco. Bovendien is de terugweg naar de N-632 nog slecht aangeduid ook.

Korter is om op het asfalt direct naar rechts te gaan en het water te volgen tot aan de brug over het water van de Rio Nalon. Je blijft op de N-632 en passeert de afslag (ESPCN1715) naar de herberg van San Esteban. Vervolgens passeer je de spoorweg en dan ben ik links afgeslagen, om zo een bocht in de N-632 af te steken. Je dwarst de N-632 en loopt in de richting van het station van Villar. De Camino blijft steeds in de buurt van de spoorweg en de N-632.

Het traject is goed aangeduid tot vlak voor San Juan. In de buurt van het spoor wonen zigeuners en die hebben van hun ‘eigendom’ een sluikstort gemaakt. Er staan borden die wijzen op een restaurant in het dorp, maar 200m daarvoor ga je naar rechts. De steen die deze afslag aanduid is niet zo goed geplaatst en dus dien je op te letten. De Camino gaat weer richting N-632.

Hier (ESPCN1720) moet je beslissen of je het noodtracé van de Camino volgt zoals beschreven in de Rother-gids, of je kiest voor de kortste weg. Dan moet je wel 1,5 km drukke weg incasseren. Na Restaurant Casa Fernanda 2 (ESPCN1722), kan je op de oude N-632a en die is heel rustig, waardoor ik het noodtracé niet aanraad.

Casa Fernanda 2: menu del dia: 9€, zeer ruime porties, vooral als je elk iets verschillend bestelt. Men kent blijkbaar maar één maat. Veel arbeiders van de werf van de A8.

Met een gevulde maag vat je de klim naar Soto de Luina aan. Je neemt tegenover het restaurant de afslag naar rechts en vervolgens kom je op de oude N-632a. Aanvankelijk loopt die vlak naast de “nieuwe N-632”. Die wint steeds meer aan hoogte om dan tot het wonderbaarlijke spektakel te komen van 3 wegen op 3 verschillende niveaus. De oude N-632a die de contouren van het landschap volgt, de nieuwe N-632 die al hoog boven de rivierbedding uittorent en dan de A8, wiens peilers alles overtreffen. Bij GPS 275 vind je weer tekens, maar als je die volgt, verlies je veel hoogte, die je later terug moet winnen. De N-632a is verkeersluw en klimt zeer geleidelijk. Bij GPS ESPCN1724 maakt deze een scherpe bocht van 90°. Bij GPS ESPCN1725 vind je een camping en bij GPS ESPCN1726 komt de Camino terug op de N-632a. Verderop verlaat de Camino nogmaals de N-632a om er terug bij te komen bij GPS ESPCN1727.

Zoals gezegd ben ik de ganse tijd op de N-632a blijven lopen, en ik was niet de enige die deze keuze maakte.

Tot Beiciella klimt de weg. Daarna daalt hij af tot Soto de Luina.

Albergue de Soto de Luina (ESPCN1800): Stempel in Bar Ecu, rechts langs de N-632a door het dorp.

Herberg in oud schoolgebouw in een achterafstraatje evenwijdig aan de N-632a: 22 bedden, douches, toilet, wasbakken voor textiel, tafels onder een afdak. De verantwoordelijke is uitbater van het hotel Valle, iets verder op de N-632. Je vind een goede winkel op GPS ESPCN1728.

25) Dag 18: Soto de Luina – Almuna (38,5km – ca 8u00’):

Opgelet:   onderweg nergens een waterkraan gezien.

Behalve een afsteekje bij het verlaten van Soto de Luina volg je bijna uitsluitende de N-632A. Bij het verlaten van Soto de Luina vind je rechts van de weg een grindweg die in de flank van het bos aanstijgt. Je komt uit op een rotonde aan de brug over de A8. Je dwarst de A8 niet, maar blijft de weinig gebruikte N-632A gebruiken.

Opgelet: op de kaarten van de Garmin City Navigator is de A8 aangeduid als zijnde de N-632.

Je volgt dus de N-632A tot Ballota. De weg is zeer verkeersluw. De weg volgt de contouren van het landschap in tegenstelling tot de “nieuwe N-632 of A8 die via bruggen en tunnels over en door het landschap gaat in rechte lijn.

Negeer de lussen die aangeprezen worden door de Hospitalero van Soto de Luina. Ze maken het dagtraject veel lastiger door grote hoogteverschillen, moeilijk begaanbaar terrein en massa’s brandnetels en struiken met dorens. Ikzelf heb het eerste deel van de eerste lus geprobeerd, maar ben teruggekeerd naar de weg hoofdzakelijk wegens de “weelderige” begroeiing.

Je blijft de N-632A volgen tot Cadavedo . Na Cadavedo heeft de Camino terug een min of meer eigen traject Dit gaat probleemloos tot een stuk modderig stuk eucalyptusbos vlak voor de Camino terug op de N-634 komt tot Hostal Canero.

Hostal Canero (ESPCN1824): Menu del Dia: 8€ (goed)

Je volgt de weg door de haarspeldbocht, tot de Camino deze verlaat via een pad (ESPCN1825) dat schuin links in het bos in de flank stijgt tot het niveau van de A8. Je loopt er een tijd langs tot aan een brug over de A8. Over de brug gaat het links. De weg wordt verderop een pad en komt uiteindelijk uit op de N-634.

Deze is nu wel druk. Behalve een aantal afsteekertjes kan je de drukte niet vermijden, zeker als je wil overnachten in de albergue van Almunda. Dan heb je een heel lang saai recht stuk, met weinig ruimte voor jou als wandelaar/pelgrim.

Vlak voor het kruispunt waar je links af dient te slaan om naar de albergue te gaan is er een restaurant en een voedingswinkel van Alimerka (ESPCN1835). Verder vind je hier geen aanduidingen. De albergue is een blauw gebouw, dat zich vlak voorbij de A8 bevindt. Ondanks de ligging heb je toch niet al te veel last van lawaai door voertuigen.

Albergue Almuna (ESPCN1900): 16 bedden, douches, toilet, microgolf, doch weinig borden of glazen, e.d. (5€ donativo)

26) Dag 19: Almuna – La Caridad (30,8km – ca 6u30’):

Vanaf de albergue steek je terug de A8 over en loop je terug in de richting van de N634. Je dwarst deze en loopt rechtdoor. Je slaat aan de tweede straat links af en aan de tweede straat rechts af. Je loopt verder steeds rechtdoor langs een kazerne van de Guardia Civil tot het wegje eindigt op trappen. Deze daal je af richting centrum van Luarca. Je volgt de Calle Caril tot in het echte centrum, en dan ga je naar links tot aan de Avenida Galicia. Deze volg je zig-zag terug omhoog. Boven vind je een bushok en vandaar gaat het steeds rechtdoor tot vlak voor de N-634. Hier vind je pijlen van een tijdelijk traject. Hier ga je rechts en over een bedrijf links tot aan de N-634. Deze dwars je en vervolgens loop je links van de N-634 en rechts van de toekomstige A8, die nog niet is aangegeven op de kaarten van Rother.

Voorbij El Rellon kom je eventjes op de N-634 in een bocht van de rijbaan. Er zijn geen gelijkgrondse bermen en ik vond het er levensgevaarlijk. Na de bocht ga je links omhoog.

Je passeert er een Fuente Peregrino en loopt vervolgens terug in de richting van de N-634. Voor Pinera moet je door een beek, die je bij regenweer net met je bergschoenen kan passeren. Vervolgens gaat het door lang gras terug tot aan de N-634. Je dwarst deze en loopt door het dorp , alwaar je naar rechts gaat. Je passeert een huis met een zeer grote sleutel. Ik vermoed dat je hier de sleutel moet vragen als je wenst te overnachten in de albergue van Pinera.

Vervolgens dwars je het spoor, je loopt langs de kerk met overdekte gaanderij en vervolgens kom je terug op de N-634 Hier vind je de albergue van Pinares. De deur van de herberg stond open . Er is hier druk verkeer en ik vermoed dat het hier niet zo rustig is om te slapen.

Het eerste stukje Camino voorbij de Albergue is uitermate drassig. Bij regen loop je door een beek. Je kan dit stukje vermijden door verder langs de N-634 te lopen en de eerste straat rechts te nemen.

Verder is de Camino OK tot La Colorada. Hier is de markering niet altijd even duidelijk.

Je loopt langs een industrieterrein en loopt steeds rechtdoor tot je rechts een 4sterren hotel treft. Hier ga je links een veldweg in. Vervolgens ga je naar rechts en kom je uit bij het kerkhof. Vanaf hier daal je af en volg je de tekens van de Camino. In het Centrum van Navia volg je schelpen. Je gaat de brug over en vervolgens neem je de tweede straat links. Alles gaat probleemloos tot Torce.

Dan gaat het verder via achterafstraatjes tot Arboces.

De Albergue lag in 2011 niet op de in de gids aangegeven plaats. Bij het naderen van La Caridad, sla je links in je loopt parallel aan de N-634 en komt op een pleintje met kraan en sportterrein uit. Hier  vind je het typische schoolgebouw dat in 2011 dienst deed als albergue.

Op de oude locatie, iets dichter tegen het dorp vind je de volledig vernieuwde herberg, doch deze was  nog niet volledig afgewerkt.

Albergue La Caridad: ca 20 bedden, 4 douches, 4 toiletten, beperkte keuken boven met microgolf

Casa Quinto (ESPCN2001 – binnekomst dorp, rechts van Camino): Menu del dia  (goed)

Bar  Espagna: (ESPCN2003) Menu Peregrino ‘s middags en ’s avonds (20.30u): 8€

El Arbol (warenhuis):non-stop tot 20.00u

27) Dag 20: La Caridad – Ribadeo (24,7km – ca 6u00’):

In La Caridad vind je schelpen in het trottoir. Ze zijn echter wel georiënteerd zoals in Gallicië

( gebogen zijde en niet de platte kant van de schelp geeft de richting aan), terwijl je pas vanaf Ribadeo in Gallicië bent. Buiten het centrum zijn het weer de gebruikelijke mijlpalen met schelp en de gebruikelijke oriëntatie voor Cantabria (platte kant geeft de richting aan).

Op het ogenblik dat de weg een bocht naar links maakt, ga je rechtdoor en daal je af naar een beekje. De klim terug naar oven is redelijk toegegroeid. Verder zijn er weinig problemen tot aan de Kapel van San Pelayo (GPS ESPCN2005 & 06). Hier moet je niet rechtdoor de E9 naar zee volgen, maar evenwijdig met de N-634 tot aan een huis met ronde toren (ESPCN2007). Hier ga je wel richting zee en Cabo Blanco (ESPCN2008). Dan ga je links langs de kust en blijf je volgen tot de Playa de Porcia (ESPCN2012). Hier kan je ofwel afdalen tot het strand, je schoenen uitdoen en aan de andere kant terug omhoog, of je kan de weg volgen en rond de kom van het strand, onderlangs de N-634 en zo terug naar de Camino.

De tweede boog beschreven in de Rother gids ben ik niet gevolgd. Je kan hier gewoon de Camino volgen, die via achteraf straatjes evenwijdig aan de N-634 verloopt.

Richting Tapia de Casariego verlaat je de N-634 richting kust. Je passeert langs de herberg (ESPCN2022), die erg mooi gelegen is. De sleutel haal je af in de Casa Cultural. De doortocht door Tapia is niet echt goed gemarkeerd. De GPS is hier handig.

Bij GPS ESPCN2025 verlaat je de weg richting strand om aldaar via een brug over het water te gaan en aan de overzijde terug omhoog te gaan richting camping (ESPCN2026). Aan de camping gaat het weer landinwaarts. Bij een landweg naar rechts en gaat het weer richting zee. De weg maakt een bocht naar links. Vervolgens kom je aan een uitkijkpunt met info over de opgravingen. Dan volgt er een jungle, die net doenbaar is. Verderop kom je terug op een grindweg. Dit traject gaat volledig evenwijdig met de kust. Daar waar de route van Rother richting Playa de Serantes gaat (ESPCN2028), koos ik ervoor om die niet te volgen, maar naar links te gaan en vervolgens naar rechts, om verderop weer op de Rother route uit te komen. Verderop gaat het terug richting kust en het gehucht Santa Gaia. Na een eerste lus kan je de tweede lus afsteken (ESPCN2035), door rechtdoor te gaan in plaats van naar rechts richting kust. Bij de eerste straat ga je naar rechts en kom je opnieuw op de Roher route uit.

Vervolgens gaat het schuin richting A-8. Aan de rotonde vlak voor de A-8/N-634 ga je naar rechts richting parking (ESPCN2038). Op het einde van de parking gaat de weg over in fietspad naast de autostrade om zo via dezelfde brug de Ria de Ribadeo over te steken. Aan de overzijde daal je naar rechts terug (ESPCN2039) af richting oever. Op de oever gaar het naar links. Aldaar vind je in een modern gebouw de Albergue van Ribadeo.

Albergue van Ribadeo (ESPCN2100): 20 bedden, keuken, douches, toilet. (Donativo: 5€, politie ontvangt het geld en geeft de stempel, sleutel van de herberg ligt achter het infobord boven de telefoon aan de herberg). De albergue wordt ook vaak gebruikt door fietsers, waardoor hij soms overvol is. 7km verder in Vilela is er een nieuwe albergue met 34 bedden. Er zouden veel spinnen in de herberg zitten. In het dorp is er enkel een bar.

Restaurant Ponte de Santo (ESPCN2101): Tussen Camino en winkelstraat in Ribadeo: Menu del Dia: 10€

Warenhuis Gadis in hoofdstaat (ESPCN2101A): open van 09.15 tot 21.15.

28) Dag 21: Ribadeo – Mondonedo (36,6km – ca 7u45’):

Nota: in de provincie Galliciië is de aanduiding van de Camino zo goed dat ik minder aandacht zal besteden aan eventuele wegbeschrijving. Enkel daar waar ik de situatie toch nog wat onduidelijk vond, beschrijf ik de gekozen route.

Vanaf de herberg loop  je langs het water landinwaarts. Op een T-splitsing ga je naar rechts en kom je in een straat evenwijdig  aan de winkelstraat. Je volgt deze tot een tweede winkeldwarsstraat, alwaar je naar links gaat. Vervolgens neem je de eerste straat rechts. Je dwarst de Avenida de Galicia en vervolgt tot aan een schuine straat, alwaar je schelpen vindt in het trottoir. Aan de polideportivo (ESPCN2102A) vind je een waterkraan en vind je ook opnieuw de normale mijlpalen met schelp.

Vanaf hier is het traject van de Camino probleemloos te volgen tot Vilanova de Lourenza.

Albergue Godan: gebouw staat open, wat verwaarloosde indruk, sanitair buiten hoofdgebouw.

Albergue de Lourenza: ligt naast de route, niet bekeken, zie Rother gids.

De Camino gaat door het centrum van Vilanova de Lourenza. Vervolgens loopt de route steeds in de buurt van de N-634. Op het ogenblik dat je in de buurt van Mondonedo effectief aan de N-634 komt om die onmiddellijk weer te verlaten naar links richting kerkhof, is er een verschil tussen de route in de Rother en de op het terrein aangeduide route van de Camino.

De route op het terrein is vrij omslachtig en je moet ook nog heel wat op en af via nauwe paadjes door bos en weide. Vooral bij GPS ESPCN2131 maakt de Camino nog een totaal overbodige omweg richting GPS ESPCN2132 om bij GPS ESPCN2133 opnieuw op de weg te komen richting Mondonedo. Vervolgens verlaat je die opnieuw naar rechts (ESPCN2134) om op die manier in Mondonedo aan te komen.

In Mondonedo zelf (ESPCN2135), gaat de Camino links van de hoofdweg verder in een flauwe boog tot aan de herberg.

Hier moet je je eerst aanmelden bij het politiebureau. Dit ligt achter de hoek van de Meson Los Arcos.

Meson Los Arcos (ESPCN2138): Menu del dia: 10€ OK.

Albergue Modonedo (ESPCN2200): 24 bedden over twee verdiepingen, vrouwen op de tweede verdieping, mannen op de eerste, keuken, douches en toilet.

Grootwarenhuis: ESPCN2136

Buurtwinkeltje:  ESPCN2137

29) Dag 22: Mondonedo – Vilalba (34,2km – ca 6u45’):

Bij vooraanzicht van de herberg, ga je rechts. Aan de eerste splitsing achter de herberg ga je naar links. Vervolgens klim je naar een GSM-mast, die zichtbaar is op een heuvel achter de herberg.

Na 9km eerst op en vervolgens op en af, verlaat je in Lousada het asfalt naar links voor een grindweg die verder loopt in de vallei. Vervolgens gaat de grindweg omhoog om bij GPS ESPCN2201 uit te komen op een bouwwerf van de A-8. Bij GPS ESPCN2204 dwars je een beek naast het feitelijk traject van de A-8.

Bij GPS ESPCN2206 dwars je de N-634. Vervolgens verloopt het tijdelijke traject van de Camino evenwijdig met de N-634. Bij GPS ESPCN2209 ben je terug op het normale traject met de traditionele aanduiding van de route.

In Gotan ligt de herberg (ESPCN2210) vlak tegen de veemarkt, die zelfs op zondag doorgaat. Lawaai dus van ’s ochtend vroeg.

Waterkraan iets verder links.

Op het einde van het plein, schuin rechts. Het teken is moeilijk zichtbaar. Je komt uit op de N-634. Deze volg je kort naar rechts (ESPCN2212). En dan gaat het weer naar rechts (ESPCN2214). Verder zijn de aanduidingen goed. De drassige passage na het verlaten van de hoofdweg was heden goed.

Lichte trajectwijziging in de buurt van de A-8 tussen GPS ESPCN2217 tot GPS ESPCN2223.

GPS ESPCN2225: Ponta Vela. Picknick.

Hotel in Goiritz is gesloten.

De Albergue in Vilalba (ESPCN2300) gaat open om 13.00 uur 48 bedden 5€ Donativo, Douches WC, keuken, Albergue uitgebaat door de Civiele Bescherming. Restaurant vlakbij niet open in het weekend.

Hotel Terra Cha (ESPCN2302) in zijstraat van Camino/ N-634 (1,7 km richting centrum): Menu del dia zelfs op zondag: 9€ Goed.

30) Dag 23: Vilalba – Baamonde  (22,4km – ca 4u30’):

Vanaf de Albergue van Vilalba, wordt je over de voetgangersbrug over de oprit naar de A-8 geleid. Aan het einde van de voetgangersbrug ontbreken de aanduidingen. Ofwel loop je langs de oude N-634 richting centrum, ofwel loop je een stuk terug richting brug en vind je wat verder de eerste mijlpaal van de Camino. Eerst loop je nog door een stuk bos. Later kom je op asfalt. Je loopt steeds in dezelfde richting verder en komt uiteindelijk in het centrum op de genoemde oude N-634.

Je volgt de N-634 tot de hoofdweg een bocht naar links maakt. Je gaat rechtdoor tot een bord de Camino aanduidt. Hier ga je naar rechts en dan naar links. Bij het einde van de muur ga je rechtdoor (geen aanduiding). Verder zijnde aanduidingen meestal in orde.

Het tankstation waarvan sprake in de Rother gids, vlak voor Baamonde (met toilet) is gesloten.

Gezien de naar mijn normen eerder korte afstand van dit traject, kwam ik reeds om 12.00 uur aan.

Men was nog wel aan het kuisen, maar dat bleek geen probleem.

Albergue Baamonde (ESPCN2400): 92 bedden, douches met weinig privacy en koud, gezien niet in het hoofdgebouw maar in een bijgebouw in de tuin, keuken.

Kleine voedingswinkel (ESPCN2401) links op het kruispunt van de N-634 met de N-VI.

Restaurant: Ruta Esmeralda (ESPCN2402) aan het tankstation en hostal op de N-VI (= route voor morgen, ca 600m van Albergue): Menu del dia: 10€ (veel volk).

31) Dag 24: Baamonde –Sobrado dos Monxes (40,3km –ca 7u30’):

De eerste 3km loop je naar rechts op de N-VI. Eenmaal je deze verlaten hebt via een oude brug over een riviertje dat ondertussen langs de N-VI stroomt, volgt een prachtig traject tot je vlak voor de grens met de provincie A Coruna weer op druk asfalt komt.

Je loopt links van een gotische kapel en aan een volgende kruispunt ga je naar links en loop je weg van de N-VI het bos in.

Ook hier zijn er weinig problemen qua oriëntatie.

Albergue Miraz (ESPCN2410): velen breken dit traject op, gezien voor velen de 41 km te veel is.

Zoals vermeld in de Rother gids zorgen de vrijwilligers van de Engelse Confraternity of Saint James voor ontbijt. Zowel ’s middags als ’s avonds stopt er een winkelwagen met brood, vlees en kaas, zodat je niet van honger moet omkomen.

2km voor Vilarino bevindt er zich een stortplaats (ESPCN2420) langs de weg, waardoor hier veel verkeer is van vrachtwagens. Ik was hier gelukkig tijdens de siesta, waardoor het nog meeviel.

In Vilarino moet je goed opletten als je de afslag naar rechts niet wil missen.

Ikzelf ben langs de weg blijven lopen tot Sobrado.

Vlak voorbij het mooie Lago de Sobrado is er een Meson (ESPCN2427) , alwaar ik at: Menu del dia: 8€50 OK.

Albergue Sobrado dos Monxes (ESPCN2500): Opgelet: Siesta van 13.30 tot 16.30u. Je kan op de ramen tikken rechts van de toegangspoort en hopen dat iemand van de reeds aanwezige pelgrims jou binnenlaat.

Gewone slaapruimte vrij eng en druk. Ikzelf vond een bed met matras op de verdieping boven de tussenruimte naar het sanitiair en de keuken. ’s Avonds heb ik wel de luchtontvochtigers uitgeschakeld wegens te veel lawaai.

2 voedingswinkels bijna tegenover elkaar in de AC-934 (ESPCN2431, route voor morgen, vanuit klooster links en links)

32) Dag 25: Sobrado dos Monxes – Pedrouzo/ Arca do Pino (36,4km – ca 7u00’):

Vanaf de toegangspoort ga je naar links over het plein (waterkraan GPS ESPCN2430) tot aan de straat en aldaar ook naar links. Na 900m verlaat je de AC-934 in een bocht naar rechts. De Camino gaat hier rechtdoor, over een brugje en vervolgens stijg je door eucalyptusbos tot je terug op de AC-934 komt.

Je verlaat deze al snel terug naar rechts, maar in As Corredoiras is er geen ontkomen meer aan. Je loopt door een lang vervelend en vrij druk bereden stuk door bebouwde kom tot de splitsing van de officiële Camino richting Arzua en het afsteekje richting Santa Irene. Waterkraan bij GPS ESPCN2510.

Pelgrims die moeite hebben met dagtrajecten van min 34 km moeten hier de route naar Arzua volgen, gezien er geen overnachtingsmogelijkheden zijn tussen Sobrado en Santa Irene.

Gezien ik niet zo van de drukte op de Camino Francés hou, koos ik voor de route die het dichts bij Santiago op deze route komt.

Aan het Centro de Saude (Salud) van Boimorto volg je niet de normale bewegwijzering van de camino naar links richting Arzua, maar blijf je op dezelfde weg lopen en maak je een bocht naar rechts (geen gele pijl gezien). Je passeert langs de brandweerkazerne en het sportplein en dan ben je goed voor 10 km rustig asfalt (CP-0603).

Bij GPS ESPCN2511 vind je een restaurant (openingsuren onbekend)

Aan een T-splitsing ga je 400m naar links en dan sla je rechts in (zeer vage gele pijlen).

Vervolgens ben je weer goed voor 7,5km hoofdzakelijk rustig asfalt tot je uitkomt op de N-547. Deze weg dwars je een aan de eerste landweg (ESPCN2517) moet je opletten dat je niet omvergelopen wordt door de mensenzee eigen aan de Camino Francés.

Je volgt gewoon de kudde en de pijlen richting Santa Irene.

In Santa Irene zijn zowel een private herberg (ESPCN2521 – links van de Camino) als een officiële herberg (ESPCN2522) langs de N-547. Persoonlijk vind ik deze niet zo aantrekkelijk en ik ben dan nog 3km verder gelopen  tot Pedrouzo/Arca do Pino.

Wie in deze herberg wil overnachten moet bij het dwarsen van de N-547 500m naar links lopen. Dit staat met grote gele letters op het wegdek geschilderd.

Albergue Pedrouzo/Arco do Pino (ESPCN2600): ligt achter het postgebouw: 120 bedden, Donativo 5€, goed georganiseerde bijna militaire toewijzing van de bedden. Douches met zeer krachtige waterstraal, WC’s, keuken met echte mogelijkheid tot koken, wat op de Camino del Norte zelden het geval is.

Kliekjes van Fransen, Duitsers en Amerikanen monopoliseren de keuken en refter, zodat je als vreemde luis een plaatsje moet zoeken tussen dit verbaal geweld.

Voedingswinkel direct naast de Albergue (ESPCN2526)

Café Che (ESPCN2525): Menu del dia 9€ incl. koffie, goed.

33) Dag 26: Pedrouzo/ Arca do Pino – Santiago (19,9km – ca 3u30’):

Om 04.30u hoor je al het eerste gestommel van de nachtelijke vertrekkers. Bij mij staat alles netjes klaar. Ik moet enkel mijn slaapzak in mijn nek leggen en vertrek geruisloos naar de refter.

Na het ontbijt is het nog steeds donker buiten. Toch ben ik niet de eerste vertrekker.

Je verlaat de herberg naar links en aan het gemeentehuis sla je rechts de straat in. Aan een bos vind je een mijlpaal die je het bos inleidt. Je moet schuin links op een soort Y-splitsing.

Een Petzl hoofdlamp komt goed van pas om niet verkeerd te lopen.

Eén voor één raap ik de nachtelijke vertrekkers op. Mijn wandeltempo ligt duidelijk hoger dan dat van de gemiddelde pelgrim op de Camino Francés.

Na 3u30’ sta ik aan het pelgrimsbureau. De file wachtende pelgrims staat tot net aan de buitendeur van het bureau zelf. Na 45’ minuten ben ik in het bezit van mijn Compostelanum voor een donativo van 2€ en 1€ voor de kartonnen koker.

Ik ga  naar het Collegio Menor, Avenida Quiroga Palacios 2A, alwaar ik tot op heden steeds geslapen heb, behalve toen het gesloten was voor herinrichting. De receptie is open van 08.30 tot 09.30u en van 13.30 tot 00.00 u.

Een bed kost hier 10 of 12€ in de slaapzaal en 15 of 17€ op een individuele kamer. Ik koos voor de kamer voor 2 nachten, gezien ik geen zin had in gesnurk.

Voorzieningen: 190 bedden, 85 kamers, wasmachines, internet.

Hostal de los Reyes Catolicos:

Volgens de oude traditie geeft het hotel aan 10 pelgrims gratis te eten in een zaaltje nabij de personeelskeuken.

Dit kan elke dag om 9, 12 & 17 u. Hiervoor dien je je aan te bieden in de garage van het hotel. In het bezit van je IK en je maximaal 3 dagen oude Compostelanum. Bij vooraanzicht bevindt deze zich in een straatje links bergaf, tegenover het politiecommissariaat. De voorwaarden hangen uit tegen de gevel naast de drankautomaat.

Je moet een beetje geluk hebben met het aantal kandidaten dat zich hier aanbiedt. Als je zeker wil zijn kom je een uurtje op voorhand. Ikzelf ben 2 keer geweest voor het avondmaal. Wat er op het menu staat is onbekend. De ene dag is dat beter dan de andere. Je mag maximaal 1 uur binnen zijn.

Na het noteren van je gegevens ontvang je een bonnetje voor de keuken. Je loopt via de hoofdingang binnen en gaat rechtdoor en dan links door de glazen deur naar een binnenplaats, die soms bezet is met tafels voor een feest. Hier ga je rechts over de lengte van de binnen plaats en ga je door een tweede glazen deur naar een tweede binnenplaats. Hier ga je links in de hoek een deur binnen.

Vervolgens ga je links een trap met middenleuning op en vervolgens naar links. Je neemt een dienblad en geeft het bonnetje af. Vervolgens wordt je bediend. Je gaat terug de trap af en aldaar vind je de Comedor Peregrinos. Na de maaltijd breng je je dienblad terug naar de keuken.

Restaurant Bicoca, Rua de Etremuros 6: moderne, frisse keuken, één menu, elke dag anders, staat op een bord geschreven samen met de prijs. Iets duurder dan de voorspelbare menu del dia.

Restaurant Tafona, Ruela do Tafona, onderdeel van een hotel in de hoofdstraat: verzorgde, moderen, frisse keuken, kleinere porties maar smaakvol, idem voor de rode wijn (slechts één glas), 13€ waard.

34) Terugreis:

Om 08.30u nam ik vanuit het busstation de bus naar Oviedo.

In het restaurant van het busstation kan je op het bovenverdiep goed eten.

De bus naar Brussel wordt aangekondigd als een bus naar Parijs. Alleen het vertrekuur klopt met wat er op je ticket staat.

35) Eindconclusie:

Valabel alternatief voor de te drukke Camino Francès. Geschikt voor mensen met een goede fysieke conditie en een beetje zin voor avontuur of een GPS  😉 .

36) Coördinatenlijst: