Kooktoestellen voor trekkers… Het onderwerp komt regelmatig aanbod op Hiking Advisor.
Onbewust zijn mensen het slachtoffer van subtiele reclame of influencing inzake dure high-tech kooktoestellen. En de vraag komt altijd op hetzelfde neer: Welk high-tech kooktoestel moet ik kopen?
Het antwoord is duidelijk: een low-tech…
Verschillende modellen:
Sinds ik de Trangia ontdekte in een van de oudste buitensportzaak in België, zowat 35 jaar geleden, verkies ik brandalcohol als brandstof boven mijn toenmalig Campinggas vuurtje. Maar ik ben een tiental jaren geleden overgeschakeld van een ondertussen 35 jaar oude Trangia op een modernere Esbit CS985H-EX (360gr) met vlamverdeler, type pocketrocket voor solo gebruik. Hij is sneller en lichter dan de Trangia. Om een mij onbekende reden is deze alweer vervangen door een model zonder vlamverdeler, maar met deksel/pot/beker, die zowel in roestvrij staal (530gr) als aluminium (430gr) verkrijgbaar is. Voor 2 personen is er het anderhalve liter model met traditioneel deksel dat ook zowel in roestvrij staal (620gr) als aluminium (460gr) verkrijgbaar is. (www.esbit.de ) (www.bol.com )
Voor nog grotere gezelschappen is er het model dat er verdacht veel uitziet als een Trangia, maar dan met vlamverdeler. Deze set bestaat uit twee potten, twee deksels en één pan en is enkel in de aluminium uitvoering verkrijgbaar en weegt bijna 1100gr als je de volledige set meeneemt!
Als merk is Esbit oorspronkelijk bekend als producenten van vuurtjes met vaste brandstof (tabletten), die zeer bekend en vertrouwd zijn bij militairen. Vroeger bestonden die tabletten maar in één formaat (14gr). Tegenwoordig kan je meerdere formaten krijgen. Het enige nadeel aan vast brandstof (behalve alweer de prijs 😦 ), is dat je maar één brandsnelheid ter beschikking hebt! Met vloeibare alcohol kan je met behulp van het deksel van de brander de brandintensiteit verminderen.
De praktijk:
Voor buitengebruik maak je best 2 windschermpjes uit de zijwand van 330ml drankblikken. Die wegen niets en passen perfect in de brandervoet.
Mijn volledige set inclusief 2 halve schoteldoeken (tegen het rammelen), windschermpjes, schuursponsje, aansteker, lucifers en plooibare mes, vork en lepel set weegt inclusief de Esbit meshbag 570gr. Blijft alleen nog de soort en hoeveelheid brandstof in functie van de duur van de tocht.
Verschillen alcohol / gas:
Een gaspatroon koop je steeds vol en moet je ook vol meedragen bij de start. En wat doe je met het restje gas in de patronen aan het einde van de tocht? Er bestaan apparaatjes, waarmee je van twee halve patronen terug één “vol” zou moeten kunnen maken, maar die vind ik gevaarlijk. Alcohol kan je perfect doseren en in een aangepast klein plastic flesje gieten. Methanol brandt zuiverder dan ethanol (minder roet op de potten!). Ethanol is heden vlot verkrijgbaar als bio-ethanol bij verschillende doe-het-zelf-zaken als brandstof voor sierhaarden voor moderne appartementen en huizen zonder schouw.
Het argument dat alcohol een lage calorische waarde heeft is enkel doorslaggevend boven de 4000m, namelijk als je sneeuw moet smelten voor drinkwaterproductie. Om een gevriesdroogde maaltijd op te warmen heb je echt niet zoveel brandalcohol nodig: 35ml ’s avonds voor een volle portie, 25ml ’s ochtends voor een halve portie. Gebruik een 60ml injectiespuit (Rohloff oliewisselset of apotheek) eventueel met een plastic slangetje dat voldoende lang is in functie van de hoogte van de gebruikte brandstoffles.
Het beperkte gewicht van 25gr weegt ruim op tegen de hoeveelheid alcohol die je verspilt bij incorrecte dosering!
Het aspect verpakking:
Bijkomend nadeel van gas: de wegwerpverpakking weegt zwaar en dus laten te veel trekkers hun lege gaspatronen achter in de bergen. 😦 100gr verpakking voor 250gr gas. Zelfs een Jetboil patroon van 100gr gas weegt leeg al 90gr! Een plastic fles van 500ml weegt 70gr, wat in mijn geval voldoende is voor 9 dagen. Dit is goed voor 500ml x 0,8 = 400gr + 70gr verpakking. Wie gas gebruikt, draagt voor zijn Jetboil 4 patronen mee, goed voor 760gr, waarvan 360gr verpakking of één verpakking van 450gr met een totaalgewicht van 680gr, waarvan 230gr verpakking. Door het gebruik van een cartouche van 450gr wordt jouw kooktoren van Pisa wel hoger en dus onstabieler! Ook als brandstof gedraagt alcohol zich veel stabieler dan gas. Geen risico op steekvlammen!
Energie vs gewicht:
Bij Jetboil beweren ze dat je 12L water kan koken met een cartouche van 100gr gas + 90gr wegwerpverpakking of 48L met 450gr gas + 230 gr wegwerpverpakking. Bij methanol is dat 7,5L voor 100gr methanol, wat overeenstemt met 125ml methanol. Bij ethanol is dat 10L voor 100gr ethanol, wat overeenstemt met 125ml ethanol. (https://www.engineeringtoolbox.com/fuels-higher-calorific-values-d_169.html )
Gewicht vs prijs:
De Jetboil Minimo weegt 415gr + 190gr voor het gas en de wegwerpcartouche. Verbruik: 100gr / 12L (volgens de eigen website). Samen: 605gr. Aankoopprijs: 125€ bij Bol.
De Jetboil Flash weegt (slechts) 371gr +190gr, maar verbruikt 100gr / 10L (volgens de eigen website) en is niet regelbaar qua verbrandingsniveau. Samen 561gr, maar eenzelfde verbruik als ethanol! Aankoopprijs: 108€ bij Bol.
De Esbit CS985HA weegt 430gr + 100gr ethanol (10L water) + 50gr voor een herbruikbare plastic bus. Samen goed voor 580gr. Aankoopprijs van de Esbit: 54€ bij Bol.
Kostprijs brandstof:
Kostprijs bio-ethanol: 6€/L (Gamma) goed om 80L water te koken.
Kostprijs type Jetboil cartouche 100gr: 4€ of 32€ om diezelfde 80L water te koken!
Kostprijs type Jetboil cartouche 450gr: 11€ of 22€ om diezelfde 80L water te koken! Nog steeds bijna 4 keer duurder dus dan ethanol.
Tel uit uw winst!
Samenvatting:
Om 80L water op te warmen met bio-ethanol, heb je in gewicht evenveel verpakkingsmateriaal nodig als om 12L water op te warmen met gas. De plastic fles van de bio-ethanol gaat in mijn geval in België bij het PMD. Waar jouw gaspatroon eindigt weet alleen jij.
Bio-ethanol wordt gemaakt van mais, die tijdens het groeien evenveel CO2 heeft opgenomen uit de atmosfeer dan het teruggeeft aan diezelfde atmosfeer bij verbranding. Gas voegt bij verbranding CO2 toe aan de atmosfeer (plus uitstoot van transport en productie voor beiden). Het probleem van het landgebruik laat ik hier eventjes buiten beschouwing.
Bio-ethanol sluit dus beter aan bij de “Leave no trace” gedachte.









