Algemene info bij het reisverslag.

Reisverslag Wandeltochten in Midden-Zweden

Streek: Härjedalen en Jämtland

Traject: Wandeltrektochten in de buurt van Storulvan.

Periode: 20/06/10 t/m 30/06/10

Reisgezelschap: solo

Transport: heen en terug: met de mobilhome via Nederland, Duitsland en Denemarken naar Zweden.

Bruggen: wie zowel de Storebaelt als de Oresund brug gebruikt, rijdt 200 km rond in vergelijking tot ongeveer elke combinatie van veerboten. Vergelijk de tarieven voor het door U gebruikte type voertuig via www.storebaelt.dk  en www.oresund.com .

Veerboten:

Vanuit Jutland naar Zweden: zie www.stenaline.com . De overvaart tussen Grena en Varberg is goedkoper dan Fredrikshaven – Göteborg.

Vanuit Duitsland naar Zweden: www.scandlines.dk (nadeel 2 korte overvaarten te reserveren en ook duurder dan de langere overvaart tussen Jutland en Zweden.)

Wie met een mobilehome met diepvriezer reist, kiest beter voor de 2 korte overvaarten, gezien bij een lange overvaart van 4u, waarbij de gasflessen afgesloten moeten worden en er geen elektriciteit ter beschikking gesteld wordt, de diepvriezer het risico loopt om bij warm weer te veel te ontdooien. Een combiticket H/T voor beide overvaarten voor mobilhomes tot 8m met max. 9 passagiers kostte in 2010 148€.

Openbaar vervoer: Met Ryanair naar een luchthaven vlak bij Stockholm. Grovelsjön kan je bereiken met een dagelijkse bus vanaf het station van Stockholm.

Logies:

Berghutten:

• voorseizoen (18/6 tot 12/7): ca 20 tot 22,5 €
• hoogseizoen (13/7 tot 20/9: ca 24 tot 27 €

Fjallstations:

• Grovelsjon : vanaf 23€
• Blahmarren: vanaf 25,5€
• Helags: vanaf 34,5€
• Storulvan: vanaf 14€
• Sylarna: vanaf 14€

Jeugdherbergen: 11,50 tot 27€ afhankelijk van ligging en geboden comfort.

Nota: genoemde prijzen met lidkaart Vlaamse Jeugdherbergcentrale, zonder +9,25€/dag

Reservaties via www.svenskaturistforeningen.se

Reizen kost: van 0 tot 70 € per dag (voor overnachting, ontbijt en avondmaal)

Diesel:

• Zweden: van 1,33 tot 1,36 € (12,51 SEK) (Zweedse kroon verloor ¼ van zijn waarde)
• Denemarken: ca 1,30 € (9,97 DKK)
• Duitsland: ca 1,30 €
•  Nederland: ca 1,25 €
•  België: ca 1,20 € (officieel)

Alcohol: 2 tot 3 maal zo duur als in België.

De rest: goedkoper dan vroeger, maar nog steeds duidelijk duurder dan bij ons

Betalingswijze:

• cash
• Visa (wordt heden aanvaard in alle berghutten en jeugdherbergen)

Reisliteratuur:

• Lonely Planet Scandinavian & Baltic Europe on a Shoestring
• Rough Guide Zweden
• Upptäck Sverige Bo Hos STF (Zweedse Jeugdherbergcentrale, gratis in zowat elke toeristische dienst, zelfde info als via www.svenskaturistforeningen.se)

Stafkaart:  Landmäteriet Fjällkarta (Schaal: 1/100.000)

• W2: Fulufjället – Sälen (niet echt noodzakelijk, gezien je in de Naturrum van Fulufjället een gratis stafkaart kan krijgen van het park zelf)
• W1: Grövelsjon – Lofsdalen
• Z8: Helags – Funäsdalen – Rogen
• Z6: Storlien – Ljungdalen

Wandelen in Midden-Zweden:

Inleiding:

Uitrusting en voeding:

Kledij op het lichaam:

Ikzelf gebruik: Corcoran/Matterhorn Footwear, huidig model Men’s 1949 van wat ondertussen omgedoopt is tot de Carolina Shoe Company, (schachthoogte ca 20cm.) (https://www.carolinashoe.com/1949   , Leverancier van het Amerikaans Leger)

Alternatieven:

• Bighorn winterlaarzen van Sorel.
• Meindel schoenen met verhoogde schacht (jacht)
• Löwa Military (ruime keuze in modellen met verhoogde schacht en Gore-tex voering)

Omdat mijn huidig paar nieuwe zolen behoefde en de Gore-tex voering ook al wat over haar hoogtepunt heen was, keek ik reeds enige tijd uit naar een nieuw paar. Gezien dit niet lukte via iemand in actieve dienst van het Belgische leger, ben ik op zoek gegaan naar een leverancier in de V.S.

Grootste probleem daarbij is dat de meeste aanbieders niet buiten de V.S. willen verschepen. De enige aanbieders die ik vond die dat wel doen zijn:

Harry’s Army Surplus : de enige aanbieder, die ik vond buiten het Amazon platform. Deze werkt via het Globalshopex platform. Hier zijn de douanekosten al inbegrepen

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Amazon.com : Prijs: 265$ +75$ Verzendingskosten + douanekosten (zie hieronder)

De Belgische douane vindt het nodig om daar nog eens 21% btw aan toe te voegen en 12€ administratiekosten. Je mag dan nog van geluk spreken als de kost van de goederen net onder de 150€ blijft, want daarboven stijgen de administratiekosten naar 30€ (en dat voor minder dan 1 minuut werk… goed gerekend Belgische Staat :-()

In verhouding tot mijn vorig paar is het leder van het huidig paar soepeler en de zool vooral veel dikker en meer geprofileerd. Ook de voering verzwaarde iets en de schacht verhoogde met zowat 1cm. Het gewicht nam met 100gr per schoen toe. De toegenomen soepelheid resulteert in een verkorte inlooptijd. Omdat ik smalle voeten heb koost ik bij mijn huidige bestelling voor een smalle leest (N). Dit spaart een paar sokken uit ;-).

• schoenen: voor deze toch volstaan in principe gewone bergschoenen van het type A/B tot B, in leer, bij voorkeur van een gekend merk en liefst in combinatie met een onderlaag in Gore-tex.
• stel sokken: minimaal 2 van goede kwaliteit (lusjesweefsel langs de binnenzijde en in materialen gaande van wol tot Coolmax). Overweeg een paar “Bugsox Adventure” (16,95€) sokken van Tropicare (www.careplus.nl) die bewerkt zijn tegen muggen en teken (nog geen persoonlijke ervaring mee.)
• trekkersbroek: lang, bij voorkeur in een waterafstotende en/of sneldrogende kwaliteit en met rekkers aan de onderzijde van de pijpen.
• synthetisch ondergoed: slip (mijn voorkeur gaat naar de microvezel van Nur Die) en T-shirt met lange of korte mouwen ( te koop: soms in Aldi, altijd in Decathlon of de klassieke buitensportzaken)
• lichte fleece
• zonnehoedje (houdt ook de muggen uit je haar, vooral als je nog wat muggenolie (50% DEET van Tropicare, verkrijgbaar bij apotheek en buitensportzaak) op de zweetband doet.)
  

Kledij in de rugzak:

• zware fleece, liefst met windstopper (ook reeds te koop in Aldi)
• Gore-tex jas met kap of regenhoed (Outdoor Research). (Gore-tex geniet nog steeds de voorkeur, maar wie afgeschrikt wordt door de hoge aanschafprijs kan voor redelijke alternatieven terecht bij Decathlon)
• een gletsjerbril of skibril met hoge filteringsgraad, vooral als bescherming tegen hagel, zonnecrème (beschermingsfactor 20 of hoger) en eventueel lippenzalf met beschermingsfactor)
• reserve synthetisch T-shirt, slip en onderbroek met lange pijpen.
• stel reserve sokken

Andere uitrusting:

• plastic waadsandalen (voor wie bergschoenen met een normale schachthoogte gebruikt
• telescopische wandelstokken (ontlasten de knieën bij het dalen, houden je ook recht in de modder).  Koop bij voorkeur stokken van de merken Leki, Komperdell, Black Diamond of Decathlon als goedkoper alternatief. Besteed aandacht aan het materiaal van de handgrepen (geen hard plastic) en mijd vooral stokken met een gesp in de polslus. Bij langdurig gebruik gaat die gesp irriteren.
• 2 kleine handdoekjes van 50 x 30 cm, bij voorkeur in microvezel (droogt sneller en geeft minder geur af, wanneer hij niet goed gedroogd kan worden. Reeds verkrijgbaar bij Aldi)
• 1 washandje met een klein busje douchezeep en shampoo, een reistandenborstel met kleine tube tandpasta (een bijna lege tube sparen voor op reis kan ook), een stick scheerzeep en wegwerpmesjes of reisscheerapparaat op batterijen.
• een paar pakjes papieren zakdoekjes, doet dubbel dienst als toiletpapier
• drinkbusje met een inhoud van 0,5 liter.
• zakmes
• micro zak- of hoofdlamp om het toilet te vinden in het donker (maar erg donker wordt het hier niet, vooral rond 21 juni).
• waterfilter van Care Plus/Sawyer met bijbehorende drinkzak (http://www.hiking.be/care-plus-water-filter-review/ ). Op 25 jaar zonder slechts één maal pech gehad, maar toch…
• persoonlijke apotheek: rekverband, steriele doekjes, ontsmettingsmiddel, wondpleisters, schaartje, sporttape, Compeed, Ibuprofen, Dafalgan, Rinomar (tegen neusloop) Imodium (Generisch: Loperadomine tegen diarree (als het reeds te laat is 😦 ), Enterol of Antedia (preventief ter voorkoming van diarree 🙂 ).
• reserve plasticzakken
• naald en draad
• tube handwaszeep (1 voor 2 personen)
• GSM (dekking in dit specifieke gebied is goed, maar is in de meeste natuurparken in Zweden beperkt vanwege een bouwverbod voor GSM-masten in de parken zelf.) of Thuraya satelliettelefoon voor wie het kan of wil betalen. (Dekking ook na te zien op het internet www thuraya.com)
• oriëntatiemiddelen: stafkaarten (zie hoger), kompas en/of GPS.

 Andere uitrusting specifiek voor de tentrekkers:

• 3 tot 4-seizoens tent van een gekend merk, bestand tegen winden tot 100 km/h en lichte sneeuwlast. (Heden gebruik ik een Hilleberg Akto met footprint (1,85 kg) (Avventura 450€ Engelse internet shops: vanaf 370€)
• onderzeil of footprint met een schotelvodje voor schoonmaak
• een slaapzak met een comforttemperatuur van zeker -5°C (Slaapzak Carinthia bags (20 jaar oud Extreem -16°C, 1,6 kg)
• waterdichte compressiezak (Sea to Summit, Large) voor slaapzak, zeker indien je die buiten op de rugzak draagt (De Waele Camping Relax Lochristi) (28€).
• slaapmat 8mm of Thermarest Neoair R (51 x 183 x 6,3cm) (410gr) (Decathlon 125€)
• Trangia alcoholbrander, methanol (is giftig, maar brandt zuiverder dan de ethanol verkrijgbaar in Scandinavië), koffielepeltje (meer heb je niet nodig om een gevriesdroogde maaltijd te eten.) (http://www.campz.be/outdoor-uitrusting/camping.html  )
• zakmes, lucifers in een filmblikje met de zijkant van het doosje erin, een schuursponsje, een schotelvodje en wat afwaszeep.
• rugzak van ca. 80 liter. Ikzelf gebruik nog steeds een 20 jaar oude frame rugzak van Bergans, die nog steeds gemaakt wordt (www.bergans.com) . Binnenin steek ik toch nog altijd alles in plasticzakken gesloten met metaalclip. Kleine zaken en dagrantsoenen gaan in diepvrieszakken van Aldi.

Andere uitrusting specifiek voor de huttentrekkers:

• rugzak van ca 60L
• lakenzak type jeugdherberg eventueel in zijde
• lucifers

Voeding:

Volgens de voedingsleer zou je voeding een verhouding van 15% proteïnen, 30% vet en 55% koolhydraten moeten bevatten Voor sommige sporten gaat men zelfs tot 70% koolhydraten.

Hou echter rekening met het feit dat vet meer calorieën bevat voor eenzelfde gewicht voeding.

Mijn menu is zodanig samengesteld dat ik in principe alles wat ik onderweg moet eten, los uit de hand kan eten. Dit is handig bij slechte weersomstandigheden en spaart bovendien gewicht uit aan verpakkingsmaterialen, bestek, enz…

Mijn dagrantsoen voor onderweg stop ik per dag in een afzonderlijke plastic zak. Als het dan regent, steek ik die zak op de plaats waar ik anders mijn regenjas steek, zodat de rugzak niet telkens open moet, wanneer je je energiepeil wat wilt aanvullen.

Ikzelf weeg ca. 73 kg. Wie zwaarder is, zal in verhouding iets meer nodig hebben.

Een menu moet voldoende gevarieerd zijn en moet uiteraard voor jou aanvaardbaar zijn.

Weet echter dat ik thuis ook wel iets anders eet dan dit.

Veel sportvoeding vermeldt reeds de samenstelling. Indien je deze niet terugvindt op de verpakking, zal je gebruik moeten maken van een algemene lijst met de samenstelling van voedingsmiddelen. Die vind je terug in een boek over dieetleer in de bibliotheek of op het internet.  Als je weet dat 1gr proteïnen of eiwitten overeenkomt met 17 kJ of 4kcal, 1 gr vet met 38 kJ of 9 kcal en 1 gr koolhydraten met 17 kJ of 4 kcal, dan kan je zelf aan de slag.

Naam:	Gr.:	Proteïnen:	Koolhydraten:	Vet:	Cal:	KJ:
Peperkoek	80	2,40	58,40	0,80	250,40	1064,00
Energie Bar	80	4,40	57,80	7,40	314,00	1324,00
Chocolade noten	80	6,80	39,40	29,00	445,60	1856,00
Snickers (Foré)	100	9,50	58,00	26,00	504,00	2110,00
Salami	100	29,50	2,00	28,20	380,00	1579,00
Emmental	100	28,80	0,0	28,00	377,00	1583,00
Vriesdroog	220	24,20	103,40	57.20	1039,00	4349,00
Totaal:	760	106(17,6%)	319(53,0%)	177 (29,4%)	3310,00	13865,00

De chocolade is meestal van Ritter Sport (Makro). Alternatieven vind je ook bij Lidl of Aldi .

Energy Bars vind je soms bij Aldi, maar in elk geval vind je die van Isostar bij Makro of sportzaken. Foré (namaak Snickers) vind je bij Aldi. Koop harde Muesli repen en geen zachte, want daar blijft niet veel van over na een verblijf in je rugzak. Of je moet ze in een doos steken en dat weegt weer extra. Ik heb die heden vervangen door peperkoek (Aldi), individueel verpakt per 2 sneden.

Situering van de wandeltocht:

In 2005 werd ik hier letterlijk weggeblazen. In 2009 geraakte ik ingesneeuwd. Er is iets bijzonders aan de hand met de weersystemen in dit gebied. Het gebied rond Grövelsjön dat naar Zweedse normen vlakbij ligt heeft een veel zachter klimaat dan dit gebied (Storlien – Ljungdalen). Die twee mislukkingen lagen vrij zwaar op mijn lever en dus wou ik het nog een derde keer proberen, maar zoals je in dit verslag kan lezen liep ook nu niet alles van een leien dakje. Wie het na het lezen van dit verslag ook wil proberen, zal alvast niet kunnen zeggen dat hij niet gewaarschuwd was.

Dag 1: Enafors – Ulvatjarn Vindskydd – Enkalen Vindskydd (ca 23km – 7u):

Enafors is een klein station (GPS 001) op de spoorlijn langs de E14 tussen Ostersund en Trondheim. Voor de bezoekers van Storulvans Fjällstation is er een busverbinding op de uren dat de trein stopt in het station.

Aangezien ik geen fan ben van het wat Disney-achtige karakter van de Fjallstations hier, en er een pad is, heb ik dit uitgeprobeerd.

Je verlaat Enafors met je rug naar het station gekeerd naar rechts in de richting van de E14 en Noorwegen. Eenmaal op de E14 volg je deze naar rechts  richting Noorwegen tot net voorbij de brug over Enan (rivier). Hier vind je een blauwe pijl (GPS 002) naar Snashogarna en ook een pijltje naar een waterval. Het begin van het pad loopt door bos en is goed aangeduid. Vlak voor brug 1, liggen er wat loopplanken links van het oude pad, tot aan de brug. Tussen brug 1 (GPS 003) en brug 2 (GPS 004) loop je ononderbroken op loopplanken door een veenlandschap. Tussen brug 2 en 3 lag er veel hout klaar voor verbetering van het pad door middel van loopplanken. Na Brug 3 (GPS 006) volgt er en heel modderig stuk, waar je met je zondagse schoenen beter niet kan komen.

Iets verder vind je aan de overzijde van de rivier een privaat hutje (GPS 007). Vanaf hier begint het pad sterk te stijgen en heb je zicht op de waterval. Na anderhalf uur te rekenen vanaf het station, ben je boven. Eenmaal boven (GPS 008) kijk je nog eens achterom naar het uitzicht boven de vallei. Vanaf hier zal je je voor je oriëntatie moeten behelpen met uitsluitend metalen staven, zonder rood Andreas-kruis.

Vanaf hier vond ik in toenemende mate sneeuw. Na 1 uur bereik je het hoogste punt (GPS 011). Vanaf hier kijk je door de vallei van de Norder-Tvaran neer op de Handolan vallei met de toegangsweg tot Storulvan.

Je rond de kom en aan de oever van een half bevroren meertje vind je de windschuilhut Snasnahogarna Vindskydd (GPS 012) (30’). Hier geen vuilbak of toilet. Er komt hier waarschijnlijk te weinig volk. Ik vond hier in elk geval geen verse voetstappen. Mooi is het hier wel, maar ook gevaarlijk, omdat je constant met een voet door de sneeuw zakt en dat is geen pretje als je alleen bent.

Je rondt het meer langs de linker zijde. Door de sneeuw vind je hier geen zomerpad en ben je verplicht de spijlen van het winterpad te volgen, tot je voldoende afgedaald bent om uit de sneeuw te geraken. In het meer open deel van de vallei kan je naar links gaan om zo op het zomerpad terecht te komen.

Via het zomerpad ben ik dan verder afgedaald tot de splitsing met het pad naar Rundhogen (GPS 015). Het pad blijft hier en daar moeilijk te volgen. Het is hier erg opvallend dat de directe verbindingpaden tussen de grote fjällstations wel duidelijk te volgen zijn en het met andere paden eerder flauwtjes gesteld is.

Gelukkig heb je nog het winterpad om de grote richting aan te geven. Door sneeuw en drassig gebied bereik je eerst de splitsing met het pad naar Blahammarens Fjallstation (GPS 016). Een paar honderd meter verder vind je de Ulvatjarn schuilhut (2,5u) (Droogtoilet en vuilbak). Gelukkig scheen het zonnetje hier en vond eindelijk de tijd om wat te zitten en wat calorieën in te slaan.

Wat later kwamen hier twee oudere Zweden toe, die vrolijk liepen te bellen met hun GSM. Gezien dit geen beschermd natuurpark is, kunnen ze hier wel zendmasten voor GSM’s neerpoten, waardoor je hier bijna overal GSM dekking hebt, dit in tegenstelling tot veel andere Zweedse berggebieden die beschermd natuurgebied zijn. Om dezelfde reden zal je hier op de stafkaart en in het landschap ook de elektriciteitsleidingen zien, waardoor het mogelijk is om in dit gebied zoveel comfortabele Fjällstations uit te bouwen.

Gezien het nog vroeg op de dag was en het weer goed was, besloot ik nog wat verder te lopen tot  Enkalen. Bij GPS 019 Wad vind je geen brug zoals vermeld op de stafkaart maar een wad met stapstenen in de vorm van betonbalken. Met mijn schoenen met een schachthoogte van 20 cm geraakte ik met droge voeten aan de overzijde, maar iemand met normale bergschoenen heeft hier in het begin van de zomer en bij slecht weer pech.

Aan de overzijde vind je bij GPS 019 opnieuw een splitsing voor zowel zomer- als winterpad richting Ekalen – Sylarna en Storulvan.

Het zomer- en winterpad wijken soms af van elkaar. De GPS-vlaggen werden uitgezet op de plaatsen waar de 2 elkaar kruisen. In het eerste deel waren helemaal geen planken te vinden. In het tweede deel wel, maar toch waren er wat problemen met de drassigheid. Na anderhalf uur bereik je de windschuilhut Enkalen (GPS 025). Je kan hier wel een tent neerzetten, maar water zal je moeten gaan halen aan de brug op 300m. (GPS 024)

Het betreft een klassieke schuilhut met schuine wanden in de vorm van een tent, waarin je met 4 man kan liggen in geval van nood. Er is toilet en een vuilnisbak.

Dag 2: Enkalen Vindskydd – Sylarnas Fjällstation – Mieskentjakke Vindskydd (ca 20km – 6u)

Het pad naar Sylarna is goed zichtbaar. Het loopt afwisselend links en rechts van het winterspoor. Eerst ga je naar omhoog tot aan een pas. Op het einde ervan heb je een mooi zicht (GPS 029) op de te volgen route tot Sylarna Vindskydd.

Maar eerst daal je schuin af tot aan de brug over de Enan (GPS 030) (1³/4u) via een soms modderig pad.  Vanaf hier gaat het recht omhoog tot aan de Sylarna Vindskydd. Het pad vertoont hier zowaar erosie zoals je in de zuiderse landen vaak ziet. Het zomer- en winterpad lopen hier samen tot aan het Sylarna Fjallstation. Er zijn op dit deel weinig problemen. Aan de Sylarna Vindskydd (GPS 032) kan je kamperen. Er is toilet, een vuilbak en water.

Vlak voor het Fjallstation passeer je eerst het waterzuiveringsstation. Het Sylarna Fjällstation (GPS 033) (1u) is een monumentale bedoening met meerdere gebouwen en zelfs plaatsen voor sledehonden.

Bij de ingang is er een zone om je schoenen uit te doen, waarna er een rode loper ligt tot aan de receptie. Het is niet het soort plaats waar ik van hou.

Wie richting Hellags uit wil, kiest beter voor het pad via Herrklurrtoen (richting GPS 035). Je moet een aantal meters stijgen, maar het loopt duidelijk comfortabeler dan de variante via de afslag naar Ekorrdorren. Omdat ik aanvankelijk van plan was om de route naar Ekorrdorren te lopen, liep ik  die richting uit. Je loopt door een steenvlakte naast de rivier en dat loopt weinig aangenaam. Eenmaal aan de afslag (GPS 034) (45’), werd mijn bang vermoeden dat er te veel sneeuw lag om de pas richting Ekorrdorren veilig te kunnen dwarsen bevestigd. En dus veranderde ik mijn plannen en liep ik braaf richting Hellags. Tot aan GPS 035 (30’) is het nog een hele natte en stenige bedoening, maar eenmaal terug op het hoofdpad is het aangenaam lopen.

Vanaf de splitsing van de variant via Herrklurrtoen (GPS 035) is het pad goed gemarkeerd. 1km voor de Mieskentjakke Vindskydd moet je waden, en daar kom je niet toe met klassieke bergschoenen.

De Mieskentjakke Vindskydd (GPS 041) (2u) is een rechthoekige hut. De banken zijn hier erg smal, waardoor je er moeilijk op kan slapen. Er is een vuilbak en toilet.  Gezien het goed weer was, zette ik mijn tent recht een eindje verder aan de rivier (GPS 042).

Dag 3: Mieskentjakke Vindskydd – Helagsstugorna – Ljungan Vindskydd (23km – 7³/4u)

Tot Helags loop je op de linker oever van de Handolan, soms dicht, soms ver verwijderd. De eerste brug ligt heel hoog boven het wateroppervlak. Mogelijks heeft dit iets te maken met de sneeuw in de winter. Op die manier is ze in de winter ook nog bruikbaar, als de sneeuw over de rivier te zwak is.

Dit pad is oud en diep ingesleten in het landschap. Deze as is de drukst gebruikte door het gebied, en toch kwam ik hier niemand tegen, ondanks dat alle hutten reeds officieel open waren.

Dit pad loop je vrij probleemloos, als de weersomstandigheden goed zijn, maar vooral dit laatste kan hier wel eens tegenvallen 😉 .

Na 45’ passeer je een tweede brug. Bij GPS 045 (na nog een uur) passeer je een mooie plek om te kamperen op een klein heuveltje, vlak bij water. Geen verdere voorzieningen. Bij GPS 046 passeer je de grens Härjedalen – Jämtland (2 Zweedse provincies). Het wad bij GPS 047 neem je vrij probleemloos.

Bij GPS 049 vind je een houten pijltje dat het pad naar Helags (de berg) aanduid. Als je hier bent bij zeer goed weer, kan je dit overwegen.

Wat verder kom je aan de hutten van Helags (GPS 050) (2u, tot 3³/4u). Ondanks dat ze er uitzien als ongeveer alle ander hutten van de STF, maar dan groter, is dit de duurste van alle hutten eigendom van STF (ca. 35€). Waarom deze hut zoveel duurder is dan b.v. Sylarna is mij onbekend.

Ik heb er eventjes mijn hoofd binnen gestoken om te kijken naar de weersvoorspellingen (rechts voorbij de tweede deur) en het viel mij op hoe stil het er was. Men verwachtte 9 gasten, voor een hut met een capaciteit van 60. Misschien beginnen de Zweden ook wat meer op de kleintjes te letten en moeten ze daar bij STF hun beleid nog aan aanpassen.

De weersvoorspellingen zagen er behoorlijk goed uit, maar ook nu zal ik weer kunnen vaststellen hoe relatief dat is. Ik had aan het personeel gezegd dat ik op weg was naar Vallastugorna, maar ook toen heeft men mij iets belangrijks vergeten meedelen…

Na een korte maaltijdpauze ga je weer op weg richting Klappen en Ljungdallen. Na ca 200m vind je bij GPS 50A al de splitsing naar Valastugorna. Het pad verlaat het hoofdpad naar Klappen onder een hoek van 90°. Plotseling loop je weer op een klein paadje, eerst recht tegen de helling op (GPS 051), dan in traverse in de flank richting een vlak stukje in de flank van de berg (GPS 052). Neem hier de tijd om naar de structuur van het landschap te kijken en die te vergelijken met je stafkaart, want eenmaal je afdaalt, is het moeilijk om volgen, wegens het grillige landschap. De afdaling is vrij zompig en van eerlijke schaamte heeft men hier toch een paar stenen oranje geverfd om je wat te helpen bij de oriëntatie. Verder wordt het pad weer iets duidelijker. Er staan steenhopen (cairnes), maar dan terug zonder verf, waardoor je goed moet opletten bij de oriëntatie.

Bij GPS 55 worden de schoenen opnieuw eens nat. Bij GPS 056 sta je opnieuw op een heuvelrugje boven het landschap en haal je best nog eens je kaart boven om te kijken waar je bent en waar het heen gaat.

Vanaf GPS 057 had men plotseling weer geld voor verf en wordt de oriëntatie een stuk gemakkelijker. Bij GPS 058 gaat het officiële pad onder en hoek van 90° naar links, terwijl er ook een spoor rechtdoor schijnt te gaan. Opletten dus…

Bij GPS 059 sta je aan een meertje en het eerstvolgende verfteken staat aan de overzijde ervan. Gezien de gemiddelde sterveling niet over water kan lopen, rond je dit meertje in wijzerzin.

Weet dat het pad erg modderig is. Er liggen veel houten planken klaar om er een looppad mee te maken. Er is dus hoop dat de toestand naar de toekomst toe verbetert.

GPS 060, 061 & 062 zijn goede punten om nog eens op de kaar te kijken, maar gezien de verftekens hier goed zijn, loop je qua oriëntatie meer op je gemak dan in het eerste deel.

Bij GPS 063 vind je de afslag naar Ljungris, waar je een grindweg vindt richting Ljungdalen.

Wie goede ogen heeft, kan de Ljungan Vindskydd reeds zien liggen van GPS 062.

Vanaf de afslag richting Ljungris, loop je dus richting schuilhut. Maar tussen jou en de schuilhut liggen de Ljungan (rivier) en een sneeuwveld. Wie de Ljungan kan dwarsen zonder zijn schoenen uit te trekken en bovendien nog met droge voeten de overkant bereikt, heeft ten eerste schoenen met een verhoogde schacht (18 cm) en kent bovendien nog iets van waden.

Ikzelf ben de rivier stroomopwaarts van het einde van het pad gedwarst. Nadat ik met droge voeten de overkant bereikte, loop ik naar de schuilhut (GPS 064) (4u vanaf Helags). Toen ik de deur van de schuilhut opende sloeg mij een stoomwolk in het gezicht.

De schuilhut betreft er opnieuw een van het meest gebruikelijke model, met schuine dakwanden. Er zijn 4 krappe slaapplaatsen, een vuilhok en droogtoilet.

Het verhaal van de Zweden:

Binnen in de schuilhut zat een Zweeds koppel van ca 55 jaar in hun thermisch ondergoed. De temperatuur in de schuilhut was hoog, maar de vochtigheidsgraad was eveneens hoog.

Vooreerst drukten ze hun bewondering uit voor de manier waarop ik de rivier overgestoken was. Ik werd eerst in het Zweeds aangesproken, en dat zegt al iets…

En nu het verhaal:

De brug over de Harjangsan tussen de schuilhut en Valastugorna was weggespoeld en dus waren ze door de rivier gewaad met een diepte van hun volledige beenlengte. Daarbij hadden ze hun Lapland laarzen aangehouden in plaats van hun sportschoenen te gebruiken.

Toen ik hun vroeg waarom ze niet hun sportschoenen hadden gebruikt, antwoordden ze daarop dat ze dan niets meer hadden om in de hut rond te lopen. Toen ik antwoordde dat ze daar toch ook op hun sokken konden lopen, kwam er geen reactie.

Het resultaat was dat ze reeds 9km gelopen hadden op hun natte Lapland laarzen. Hun eerste plan was om af te zakken naar Ljungris, maar niemand van hun familie was wegens Midzomernacht nog voldoende nuchter om te rijden en dus zat er niets anders op om nog 11km te lopen op hun natte laarzen richting Helags.

P.s.: ik sta nog steeds versteld over het feit dat zelfs Zweden nog dergelijke fouten kunnen maken.

Moraal van het verhaal:

• drijf je plannen niet door, ten koste van alles.
• pas je plannen aan in functie van wisselende omstandigheden.
• wees flexibel en bekijk alternatieve routes of keer gewoon terug op je stappen.
• denk logisch. Offer geen noodzakelijke uitrusting op als dit niet echt noodzakelijk is.
• wees voorbereid op extreme omstandigheden.
• vermijd doorwadingen, waarbij het water meer dan kniediep is.
• indien je toch diep moet waden, draag waadschoenen en een regenbroek met daaronder niets om je benen niet te snel te laten afkoelen en geen kledij nodeloos nat te laten worden.

Nieuwe plannen:

Mijn oorspronkelijk plan was om inderdaad via Valastugorna en de Stendalsstugorna richting Tjalingen te lopen. Maar aangezien de Zweden mij ook nog wisten te vertellen dat de Stendalsstugorna was afgebrand en was vervangen door een noodonderkomen in een grote tent, besloot ik om direct naar de Gasan Vindskydd te lopen.

Ik heb lang overwogen om het niet officiële pad door de Hulkendurre te volgen. Ik heb het begin van het pad een stukje verkend vanaf de Ljungan Vindskydd en dat zag er erg goed uit. De oriëntatie is simpel, gezien je één duidelijke vallei volgt, maar dan nog moet je er rekening mee houden dat het pad tijdelijk kan verdwijnen, en dat je dan zelf je plan moet trekken. Reken al zeker niet op planken over modderige stukken.

Maar… ik wou de weggespoelde brug eens zien en ook het vervolg van de vallei zien, waar ik vorig jaar had moeten afbreken. En dus zou ik de volgende dag tot aan de brug lopen om dan naar links de Harjangsan vallei in te lopen.

Dag 4: Ljungan Vindskydd  – Gasenstugorna – Gasan Vindskydd ( 28km – 9u30’):

Je begint de dag met een waadpartij door een zijrivier van de Ljungan. De verfmarkeringen zijn goed, maar er is aan de overzijde van de rivier sprake van  een opvallende begroeiing door lage struiken. Hierdoor zijn de verfmarkeringen iets minder goed zichtbaar.

Het pad gaat niet door de rendierkraal, maar loopt nu langs de draadomheining (GPS 067 &  068). Dit deel is niet erg aangenaam.

Eenmaal in de buurt van de Harjangsan of Valan wordt de begroeiing minder en het terrein drassiger. Er liggen wel planken, maar verwacht hier geen perfectie zoals op het Kungsleden.

De resten van de brug liggen aan de overzijde van de rivier in het water.

Bij GPS 073 verlaat je het officiële pad. Wie geen ervaring heeft met lopen buiten paden, zal het hier zeer moeilijk hebben. De essentie van het verhaal is dat je op zoek gaat naar het gemakkelijkst te belopen stukje terrein, en dat is een erg relatief gegeven.

Het is vaak kiezen tussen drassig terrein, welig tierend struikgewas of de keien van de rivieroever. De meeste GPS-punten bevinden zich meestal op een heuveltje, waardoor je een overzicht krijgt op het volgende stukje terrein. Alzo bepaal je de meest eenvoudige looproute. GPS 078 is een eenvoudige waadpartij. GPS 079 is eenvoudig als je dit doet bovenstrooms van de meander, want de meanders zijn gelegen in een zandbodem, waardoor de bedding veel te diep is om te doorwaden en te breed om er over te springen. De derde doorwading betreft een stenige bedding met een sneeuwdek op de ene oever. En dus zoek je een weg door de keien en de zijrivier, vlak tegen de hoofdrivier.

Bij GPS 082 dwarsen zomer- en winterpad de Harjangsan. Het betreft een zeer brede rivierbedding, niet zeer diep, maar vermoedelijk te diep voor zelfs verhoogd schoeisel. Reken op het feit dat de diepste stukken tot kniediep gaan. En dus is waadschoeisel onontbeerlijk, voor het geval je richting Valastugan zou willen gaan.

Richting Gasenstugorna, blijf je op dezelfde oever en volg je het zomerpad. Het winterpad en zomerpad scheiden weer bij GPS 083. Het winterpad loopt over de meren, daar waar het zomerpad de oevers moet volgen, gezien gewone stervelingen niet over water kunnen lopen, tenzij het bevroren is;-)).

Tot aan GPS 084  is het niet moeilijk om het pad te volgen. De schuilhut (GPS 084 Mieskentjakke Vindskydd) lig op de winterroute tussen 2 meren en dus dien je van GPS 084 (Pad thv. Mieskentjakke Vindskydd) af te dalen richting hut indien daar een pauze wil houden.

Vanaf GPS 084 wordt de route veel moeilijker te volgen door de aanwezig oude sneeuwvelden. De markeringen zijn klein en de sneeuwvelden soms groot. Als hier de afgelopen dagen niemand gepasseerd is of als het zoals dat bij mij het geval was, hagelt in je gezicht met een jagende wind er bovenop, dan sneeuwen de eventueel aanwezige voetstappen dicht. Vandaar dat ik hier veel GPS punten geregistreerd heb. Ze liggen meestal aan het begin en/of het einde van sneeuwvelden. Vandaar dat de punten onderling soms maar honderd meter uit elkaar liggen, maar 100 meter is ver om een verfstip te zien. Let op voor sneeuwbruggen onderspoeld door een rivier. Ze kunnen inzakken als je erover loopt.

GPS 093 ligt op een heuvelrugje net voor de Gasenstugorna.

De Gasenstugorna zelf (GPS 094) liggen in een soort put, waardoor de hutten lang ten midden van de sneeuwvelden liggen. De loosput voor het afval heeft loosgaten op twee verschillende niveaus: één voor als er sneeuw ligt en één voor als de omgeving sneeuwvrij is.

In tegenstelling tot de Fjällstations is deze hut van het doe-het-zelf type. Hier geen service, maar wel goedkoper. Kamperen is in deze omgeving zeer moeilijk. Dit moet ofwel in de omgeving van de Gasan Vindskydd of in de zone voorbij het wad richting Valastugorna.

Vanaf de hut, loop je een beetje links van het winterspoor. Het begin van het pad is vaag en moeilijk te volgen vanwege de stenige ondergrond. Verderop  is de bodem zanderiger en wordt het pad gemakkelijk volgbaar. De bodem is relatief droog en dus zijn er weinig problemen met drassige bodem, behalve in het deel vlak voor de Gasan Vindskydd.

Bij GPS 095 scheiden het winter- en het zomerpad.

De Gasan Vindskydd (GPS 096) is van het klassieke type met schuine dakwanden, 4 nauwe slaapplaatsen en een tafel. Er zijn vuilnisbakken en droogtoilet.

Er is voldoende kampeerplaats in de omgeving en de rivier is vlakbij.

Dag 5: Gasan Vindskydd – Storulvan – Handol – Enafors (34km – 7u 15’)

Vanaf de Gasan Vindskydd loop je steeds op de linker over van de Handolan.

Het pad is gemakkelijk te volgen. Er zijn weinig problemen met vochtigheid. Op een bepaald ogenblik splits het pad zich in twee, maar verderop komen beide varianten terug samen.

In dit deel kan je in de vroeg zomer veel rendieren zien met hun jongen. Tussen de berkenbomen is het iets minder koud dan op de hoogvlakte en bovendien is de plantengroei daardoor vroeger beginnen groeien dan op de hoogvlakte, wat zorgt voor een betere voedselvoorziening.

Bij het naderen van de Tjallingan (rivier) gaat het pad een stuk landinwaarts, weg van de oever van de Haldolan, om zo naar de brug bij GPS 097 Tjallingan te gaan. Er is nog een rest van een oud pad richting het vroegere wad. Het “nieuwe” pad is aangeduid met lage stokken (ca 60 cm) met een rood geschilderde dwarslat.

Eenmaal voorbij de brug daalt het pad snel af tussen de bomen richting een kleinere zijrivier, die je dwars door een wad. Het deel van het pad in de bedding vlak voor het wad (097 Wad) is erg modderig. Vervolgens loop je tussen de bomen tot aan de wendplaats aan het einde van de grindweg naar Tjallingen (1³/4u). Er is hier een droogtoilet. Vroeger kon je aan de overzijde van de Handolan gemakkelijk kamperen, maar nu zijn daar rendier vangkralen, wat een onaantrekkelijk rommeltje oplevert.

Aan het begin van de weg vind je nog een aantal zomer- of vakantieverblijven, maar verderop is er niets meer. De weg is een eindje voorbij Handol afgesloten met een slagboom, waardoor het verkeer op deze weg zich beperkt tot Sami en/of huiseigenaars. De kans dat je op een weekdag geen enkele auto tegenkomt is groot. Reken dus niet op een lift.

Wie niet het volledige traject wil lopen, moet bij GPS 099 (1u15’) de weg verlaten en het pad richting Storulvan Fjällstation nemen. Bij GPS 107 dwars je een rivier via een brug. Bij GPS 108 vind je de oude berghutten van Storulvan. Hier kan je ook kamperen mits een vergoeding. Het Storulvan Fjallstation is gericht op families en comfortzoekers, die de prijs willen betalen. Het is niet mijn soort oord. Je vind hier op de uren van de treinen naar Ostersund of Trondheim een verbinding met het station van Enafors (prijs onbekend).

 

Gezien het weer goed was, liep ik verder richting Handol. Je hebt een mooi zicht op de Snasahogarna. Waar de Handolan zich in twee splitst omwille van een aantal eilanden midden in de stroom, vind je een keienstrand vlak tegen de grindweg. Het landschap is hier mooi. Ter hoogte van een houten brug, vind je een slagboom die de weg richting Tjallingen afsluit voor niet-aangelanden.

Vlak voor Handol maakt de weg een paar haarspeldbochten ter hoogte van een groeve. Ter hoogte van een soort picknickplaats, vind je een paadje tot aan de bovenloop van de Handolforsen (stroomversnellingen – waterval) (2,5u).

 

Vlak voorbij een winkel met plaatselijk handwerk (GPS 100), vind je naar links een weg naar de Handolforsen. Bij GPS 101 vind je de hangbrug over de stroomversnellingen. Je kan dan naar rechts afdalen langs de stroomversnellingen. Een kleine picknickplaats nodigt uit tot een pauze met zicht op de benedenloop van de stroomversnellingen. Vanaf hier gaat het pad weg van de oever. Op een bepaald moment eindigt het bos en kom je op een stuk zompig grasland. Hier ga je naar links en vervolgens naar rechts omhoog tot aan een soort monument.

Vanaf GPS 103 sta je op een grindweg en is het asfalt van de hoofdweg zichtbaar. Bij GPS 104 ga je linksaf op de hoofdweg. Deze volg je tot aan de E14. Deze dwars je en zo bereik je het station van Enafors (1³/4u).

Storulvan Fjällstation –  Blahammarens Fjällstation (12km – 3u30’) – Rundhogen (+8km – 2u) (2009):

Je verlaat het fjallstation (GPS 109) via de brug over de rivier Storulvan . Je gaat aan de splitsing (GPS 108) naar rechts en dan gaat het recht omhoog langs de elektriciteitsleiding tot je boven de bomenlijn komt. Daar vind je een paar picknicktafels (GPS 110) en wegwijzers. Hier ga je naar rechts. Vanaf hier stijgt het pad maar langzaam. Door het feit dat er hier nog wat bomen staan en de zijdelingse helling soms wat steil is, ligt er hier nog redelijk wat sneeuw, maar er wordt op dit deel voldoende gelopen, waardoor dit geen probleem is. Bij GPS 111 komt de winterroute terug bij de zomerroute. Vanaf hier wordt het terrein meer open. Bij GPS 112 is er een splitsing van de winterroute richting Enkalen en Sylarna. Bij GPS 019 is er opnieuw een splitsing voor zowel zomer- als winterpad richting Ekalen en Sylarna. Bij GPS 019 Wad vind je geen brug zoals vermeld op de stafkaart maar een wad met stapstenen in de vorm van betonbalken. Met mijn schoenen met een schachthoogte van 20 cm geraakte ik met droge voeten aan de overzijde, maar iemand met normale bergschoenen heeft hier in het begin van de zomer en bij slecht weer pech.

Aan de overzijde vind je de schuilhut Ulvatjarn (GPS 18), opnieuw een hut van het klassieke model met een viertal nauwe slaapplaatsen, een droogtoilet en vuilbak.

Bij punten GPS 016 en 017 vind je de splitsing met het pad naar Rundhogen en Snasahogarna.

Vanaf hier klim je constant naast een naamloze beek. Dankzij het feit dat dit een helling is die naar het zuiden georiënteerd is, ligt in dit deel minder sneeuw dan op de omliggende hellingen. Maar eenmaal je hogerop geraakt, begin je er toch weer last van te krijgen. Er zijn hier geen cairnes of verftekens en de winterroute ligt vrij ver af, waardoor je aan het begin van het seizoen, bij het begin van een sneeuwveld telkens moet zoeken in welke richting het pad verder gaat.

Bij GPS 115 vind je een waadplaats. Bij GPS 116 ben je zowat op het hoogste punt. Vanaf hier is het nog 2,5 km richting Blahamarrens Fjällstation (GPS 117). Je loopt over een hoogvlakte gelardeerd met meertjes en riviertjes. De hoofdkleur is grijs vanwege de stenen met vlakken wit vanwege de sneeuw. Reken hier niet op veel kampeerplaatsen. Je moet hiervoor afdalen tot Graslidfjallet Vindskydd of de brug over de Enan (GPS 118). Vanaf de brug loop je via een zand-grindweg tot aan de parking van Rundhogen (GPS 122) (8km – ca.2u). Laat je niet afleiden van de weg door de verftekens die je een pad opsturen. Dat is nodeloze omweg. Het heeft waarschijnlijk te maken met het feit dat je een beetje over een erf van een soort boerderij loopt. De Zweden trekken er zich ook niets van aan.

Rundhogen (GPS 122) is een parkeerplaats waar je gratis je auto kan achterlaten. Je staat hier meestal niet alleen en het feit dat hier weinig leven is, heeft geen zichtbare gevolgen voor de veiligheid van de voertuigen.

Wie rechtstreeks van Ulvatjarn naar Rundhogen wenst te lopen, moet rekenen op een minder duidelijk en minder belopen pad dan de route via Blahamarrens.

Coordinatenlijst: